Fonetika o‘qitish metodikasi Reja

2. Bir bo‘g‘inli so‘zlar sof ko‘makchilar bilan qo‘llansa, urg‘u oladi : Yer uzra.
3. –gina qo‘shimchasidan keyin qo‘shimcha qo‘llansa, urg‘u oladi : Bolagina+m mening…
4. Qazilma, qurilma, qazilma, qo‘llanma, qurama kabi so‘zlarning oxirgi bo‘g‘ini urg‘u oladi, chunki ularning fe`l shakli yo‘q, ular ot so‘z turkumida.
O‘zbek tiliga arab, fors-tojik, rus va boshqa yevropa tillaridan o‘zlashgan so‘zlarda urg‘u barqaror o‘ringa ega. Bu urg‘uning o‘sha tillardagi ahamiyati bilan bog‘liqdir. Masaian: tadbir, monitoring, reklama, tijorat, ma'lum, bahor va h.k.
Urg‘u ikkiga bo‘linadi: 1. So‘z (leksik)urg‘usi. 2. Ma'no (frazaviy, mantiqiy) urg‘usi. So‘z urg‘usi so‘zdagi bo‘g‘inlardan biriga tushadi. A’kademik litsey, akade’mik shoir.
Ma'no urg‘usi gapdagi ma'lum bir so‘zning boshqalariga nisbatan ta'kidlab, ajratib aytilishini ta'minlaydi. Masalan: Samarqandda (boshqa biron bir shaharda emas) afsonaviy obidalar ko‘p.
Quyidagi qo‘shimchalar urg‘u qabul qilmaydi:
1. -ta beshta
2. -tacha o‘ntacha
3. -dek, -day shamolday, onamdek
4. -ov, -yev, -yeva Samandarov
5. -man,-san,-miz,-siz,-dir;
6. -ma tegma
7. -mi.-chi,-ku,-da,-u,-yu,-gina…..
«So‘z juftlarini davom ettir» o‘yinida o‘quvchilarga san’at- sanat, tal’at-talat, qal’a-qala, ta’na-tana, ta’b-tab singari so‘zlar berilib, shunday so‘z juftlari tuzishni davom ettirish va ularning ma’nosini sharhlash topshiriladi. Berilgan so‘z juftlarini belgilangan miqdorga (masalan, 15-20 ta so‘z juft) yetkazgan o‘quvchi g‘olib deb topiladi. Ushbu o‘yin o‘quvchilarning fonetik bilimlarini mustahkamlash bilan bir qatorda, zukkolik, epchillik, topqirlik qobiliyatlarini ham yuzaga chiqaradi.

So‘z juftlarini davom ettiring


Sanat
Surat
…

San’at
Sur’at
…