Fiziologiyasi va gigiyenasi

Qiz  bolalar  jinsiy  gigiyenasi.  M aktab  yoshdagi  davr  qiz  bola 
uchun  juda  muhim  davr  hisoblanadi.  Bu  davr  butun  organizm  va 
jinsiy  a ’zolarning  z o 'r berib  rivojlanishi,  skelet  o'sishi,  ikkilamchi 
jinsiy  belgilar  paydo  bo'lishi  bilan  xarakterlanadi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

B alog'atga yetish  davri  boshlanishi  bilan  11-12  yoshdan  qizlar 
hayz  k o 'ra  boshlaydilar.  Agar  qiz  bola  15  voshga  chiqqanda  va 
bundan keyin  ham  hayz  k oi'inasa  buni  normal  bo'lm agan  hoi  deb 
hisoblash  va  uni,  albatta,  shifokorga  ko'rsatish  zarur.  B a'zi  qizlar 
jism oniy  yoki jinsiy jihatdan  o'sib  rivojlanishdan  orqada  qolsalar, 
hayz  ko'rish  kechikishi  mumkin.
B a'zi  o g 'ir  kasalliklarda.  jum ladan,  semirib  ketish,  qandli  dia- 
bet,  tireotoksikoz,  yuqumli  kasalliklarda  ham  hayz  ko'rm aslik 
uning  ruhiy  holatiga.  o'sishiga  salbiy  ta ’sir  etadi.
Hayz ko'rm agan  qizda  miyaga qonning  ko'p  kelishi terlab  keti- 
shi,  qizib  ketish,  yurakning  tez  urishi  ro 'y   beradi.
Agar  hayz  ko'rish  to'xtab  qolsa,  darhol  shifokorga  murojaat 
qilish  kerak.  B a’zan  qizlik  pardasining  teshigi  yopiq  bo'ladi,  hayz 
ko'rilganda esa qon tashqariga chiqarilmay qiniga yig'iladi.  Bu esa 
salbiy  oqibatlarga  olib  kelishi  mumkin.  Shunday  holatlar  kuzatil- 
ganda,  albatta,  shifokorga  murojaat  qilish  kerak.
Olim larning  kuzatishicha,  hayz  ko'rish  vaqtida  80  %  o'quvchi 
qizlarda  jism oniy  faollikning  susayishi,  70  %  da  yakka  yurishga 
moyillik,  60  %  da  o 'zig a  ishonmaslik.  47  %  da  m ashg'ulotlarga 
b o ig a n   qiziqishning  susayishi,  10  %  da  esa nevrotik holatlar  sodir 
b o 'lar  ekan.  B a'zi  qizlarda  qattiq  og'riq  paydo  bo'ladi.
Qizlarda uchraydigan  surunkali  tonzilit va  respirator kasalliklar 
ham  qizlarning  jinsiy  a'zolarining,  b o ia ja k   ayolning  barcha  en- 
dokrin  tizimini  shakllanishiga  ham  salbiy  ta'sir  etadi.
B o'yida  b oim ayotgan  ayollar tekshirilganda shu narsa aniqlan- 
ganki.  ularning  yarmidan  ko'pi  surunkali  tonzilit  bilan  og'riganlar, 
shifokorlar tavsiyasini  vaqtida bajarmaganlar.
Shuning  uchun  ham  ulardagi  sodir  b o ig a n   o'zgarshlarga  davo 
qilgani  bilan  ko'ngildagidek  natija  chiqmavdi.
Agar  qizlar  angina,  otit  bilan  tez-tez  og'risalar,  tishlari  buzil- 
gan  bo'lsa  yoki  o 'tk ir  respirator  kasalliklar  bilan  k o 'p   kasallan- 
sa,  shifokor  xulosasi  bilan  uning  barcha  infeksiya  o'choqlarini 
sogiom lashtirish,  shundan  so'ng chiniqtiruvchi va vitaminlar bilan 
davo  kurslari  boshlash  kerak.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Bodomcha  bezlarini  olib  tashlash  kerak  b o is a ,  shifokor  tav- 
siyasi  bilan,  unda  uni  8  yoshgacha  yoki  faqat  15  yoshdan  so'ng 
operatsiya  qildirish  mumkin.  B a ’zida  qindan  chiqadigan  ajralma- 
lar-siydik,  najas  qoldiqlari  infeksiyaning  tashqi  jinsiy  a ’zolardan 
ichkariga  o'tishiga  va  u  yerda  y a llig ian ish   jarayoni  vujudga  ke- 
lishiga  imkon  beradi.
Bunda  qin  qichishi  va  og'rishi  mumkin.  Qichishish jiddiy  oqi- 
batlaraga  olib  kelishi  ehtimoldan  xoli  emas.
Qiz  bolada  gijja  bo Uganda  ham,  jinsiy  a ’zolarning  shikastla- 
nishi,  y a ?ni  yalligManishiga  olib  keladi.  Gijjalar  orqa  chiqaruv 
teshigidan  o'rm alab  chiqadi,  oqibatda  qiz  bola  qashinib  gijjalarni 
va  bakteriyalarni  qiniga  olib  kiradi  va  kasallik  rivojlanadi.