Fiziologiyasi va gigiyenasi


Bolalarning  o ‘sish  va  rivojlanish  jarayonida  m ineral  tuz-



Download 12,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet366/390
Sana31.12.2021
Hajmi12,82 Mb.
#245684
1   ...   362   363   364   365   366   367   368   369   ...   390
Bog'liq
Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi (Z.Rajamurodov va b.) (4)

Bolalarning  o ‘sish  va  rivojlanish  jarayonida  m ineral  tuz- 
larning  ahamiyati.  Hayotiylikning  asosiy  xususiyatlaridan  biri 
b o ig a n   qo'zg'aluvchanlik  hodisasi  mineral  m oddalarning  (natriy, 
xlor.  kaliy)  mayjudligi  bilan  bog'liq.  Suvaklar,  asab  elementlari, 
muskullarning  o'sish  va  rivojlanishi  mineral  moddalarning  miq- 
doriga bog'liq.  Ular qon reaksivasini  (pH)  aniqlaydi, yurak va asab 
tizim ining  m o ia d il  faoliyatini  ta'm inlaydi,  gem oglobinning  hosil 
b o iis h i  m e’da  shirasi  tarkibidagi  xlorid  kislota  (xlor)  sintezlanishi 
uchun  foydalaniladi.
M ineral tuzlar hujayralarning hayot faoliyati uchun zarur b o ' Igan 
m a iu m  osmotik bosimni hosil qiladi.
Yangi  tu g ilg a n   bolalarda  mineral  moddalar  tana  o g irlig in in g
www.ziyouz.com kutubxonasi


2,55  %  ni  tashkil  etsa,  voyaga yetgan  odam larda -   5  %  ni  tashkil 
etadi.
Voyaga  yetgan  odamlar  aralash  ovqatlar  bilan  ovqatlanganda 
uning  organizmi  uchun  zarur  b o ‘lgan  mineral  m oddalarni  ovqat­
lar  bilan  oladi.  Odamlar  faqatgina  osh  tuzini  ovqatga,  ovqatlarga, 
kulinariya ishlov berish vaqtidagina qo'shiladi. o'sayotgan bola or­
ganizmi ko'plab qo'shim cha mineral moddalarni tushishiga ehtiyoj 
sezadi.
Mineral m oddalar bolalarning rivojlanishi uchun muhim ahami- 
yatga  ega,  suyaklarning  o'sishi,  to g ‘aylam ing  suyaklanish  mud- 
dati  va  organizmdagi  oksidlanish  jarayonlarining  holati  kalsiy 
va  fosforlar  almashinuvi  bilan  b o g iiq .  Organizmdagi  oqsillar  va 
yo g'lar  almashinuvi,  qon  ivishi,  muskullarning  qisqaruvchanligi, 
asab  tizim ining  qo'zg'aluvchanligiga,  odatda,  kalsiy  ta ’sir  ko'rsa- 
tadi.  Fosfor esa faqatgina suyak to'qim alarining rivojlanishi  uchun 
zarur  bo'lm ay  balki  asab  tizimi,  ko'plab  bezli  va  boshqa  a ’zolar- 
ning  m o'tadil  faoliyati  uchun  ham  zarurdir.
Temir  qondagi  gemoglobin  tarkibiga  kiradi,  bolalar  organizmi­
ning  kalsiyga  bo'lgan  talabi  uning  hayotining  birinchi  yilida  qayd 
etiladi:  bu  yoshdagi  kalsiyning  miqdori  2  voshdagidan  8  marta, 
3  yoshlikdagidan  13  marta  ko'pdir,  so ' ngra  organizmning  kalsiy­
ga  bo'lgan  talabi  pasadyadi  va jinsiy  yetilish  davrida biroz  ortadi. 
M aktab  o'quvchilarining  bir  kecha-kunduzlik  kalsiyga  b o ig a n  ta­
labi  0,68-2,36  g ni,  bir kecha-kunduzlik fosforga bo 'lg an  talab  esa 
1,5-4  g  ni  tashkil  etadi.
Maktab yoshdagi bolalar uchun kalsiy va fosfor tuzlarining maq- 
bul konsentratsiyasining o'zaro nisbati  1  g aten g  b o is a ,  8-10 yosh- 
da  -   1  :  1,5,  o'sm irlar  va  katta  yoshdagi  o'quvchilar  uchun  1  :  2 
bo'lishi  kerak.  Ca va P tuzlarining bunday nisbati  skeletning rivoj- 
lanishini  m o ’tadilligini  ta'm inlaydi.  Sutda  yuqoridagi  tuzlarning 
nisbati  ideal  holatda,  shuning  uchun  ham  bolalarning  oziqlanish 
ratsioniga  sut,  albatta,  qo'shilishi  shart.
Bolalarning temirga bo'lgan talabi, voyaga yetgan odam lamiki- 
ga qaraganda yuqori,  (1  kg tirik vaznga bir kecha-kunduzda  1,2  mg 
dan  to 'g 'ri  ketadi,  voyaga  yetgan  odam larda  esa  0,9  mg).  Bolalar
www.ziyouz.com kutubxonasi


bir kecha-kunduzda 2 5-40  mg natriy olishi,  12-30  mg kaliy va  12- 
15  mg xlor olishi  kerak.

Download 12,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   362   363   364   365   366   367   368   369   ...   390




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish