Fiziologiyasi va gigiyenasi

daqiqa­
lik  hajm
  deyiladi.
Bu  k o ’rsatkichlar  voyaga  yetgan  odamlarda  o'zaro  mos  holda 
72  va  60  ham  undan  ko'proqni  tashkil  etadi.
Sistola  paytida  qorinchalardan  haydalgan  qon  miqdorini  va 
1  daqiqadagi yurakning qisqarish sonini  bilgach, yurakning daqiqa­
lik  hajmini  aniqlash  juda  oson.  Agar  yurakning  sistolik  hajmi 
70  sm3  g aten g  b o is a . yurakning qisqarish  soni  daqiqasiga 75  mar­
ta  bo'lsa,  daqiqalik  hajm  70.  75  =  5250  sm3  ga  teng  bo'ladi
Sport  bilan  shug'ullangan  odam larda  yurakning  daqiqalik  haj- 
mining  ortishi,  asosan.  sistolik hajmning kattalashishi  hisobiga yuz 
beradi,  bu  paytda  qisqarish  sonini  jiddiy  bo'lm agan  holdagi  tez- 
lashishi  kuzatiladi.  M ashq  qilmagan  odamlarda  qonning  daqiqalik 
hajmi,  faqatgina  yurak  isbining  tezlashishi  hisobiga  ortadi.
M a’lumki,  yurakning  qisqarish  chastotasi  tezlashgan  paytda
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

yurakning  umumiy  pauzasining  davomiyligi  qisqaradi.  Bu  xu- 
losadan  shu  narsa  kelib  chiqadiki,  sport  bilan  shug'ullanm agan 
odamlarda  yurak  unchalik  ham  samarali  ishlamaydi  va  juda  tez 
charchaydigan  bo'ladi.  Sportchilarda  yurak-qon  tomirlari  kasal­
liklari  bilan sport bilan shug'ullanm agan odamlarga nisbatan ancha 
kam  kasallanishi  hech  kimga  sir  emas.  Juda  yaxshi  mashq  qilgan 
sportchilarda  yurakning  sistolik  hajmi  200-250  sm3  gacha  yetishi 
m um kin.