Fiziologiyasi va gigiyenasi

0 ‘g ‘il bolalarning jinsiy gigiyenasi. 
O 'sm ir o 'g ‘il bolalar doi­
mo o 'z tanasini sog'lom , pokiza tutishga e'tibor berishlari zarur.
O 'sm ir jinsiy balog'atga yetishi bilan uning tanasidagi barcha 
bezlar. shu jum ladan. ter bezlari ham jadal ishlav boshlaydi.
Teridagi ter bezlari bilan yog' bezlari k o ‘p miqdorda yog" ishiab 
chiqqani uchun ham odam tanasidan o'zgacha hid taralib turadi.
Shuning uchun y o shlar teri g ig iy en asig a am al q ilish lari k er­
ak. S huningdek, y o rg 'o q te risid a ham m axsus hid hosil b o 'la - 
di. D em ak, y o sh lik d an terini, jin siy va ch iqarish a ’zolarin i 
nih oy atd a ozoda saqlash kerak. B ir kunda bir necha m arta yu- 
v inish lozim .
Agar o'sm ir ozoda yurmasa jinsiy a ’zolarda oqchil modda va 
boshqa iflosliklar paydo bo Tib, undan qoTansa hid kelib turadi.
Bu esa mikrob va viruslarning k o ‘payishiga sabab boTadi va 
turli kasalliklarni keltirib chiqaradi.
Qiz bolalar jinsiy gigiyenasi. 
M aktab yoshdagi davr qiz bola 
uchun juda muhim davr hisoblanadi. Bu davr butun organizm va 
jinsiy a ’zolarning z o 'r berib rivojlanishi, skelet o'sishi, ikkilamchi 
jinsiy belgilar paydo bo'lishi bilan xarakterlanadi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

B alog'atga yetish davri boshlanishi bilan 11-12 yoshdan qizlar 
hayz k o 'ra boshlaydilar. Agar qiz bola 15 voshga chiqqanda va 
bundan keyin ham hayz k oi'inasa buni normal bo'lm agan hoi deb 
hisoblash va uni, albatta, shifokorga ko'rsatish zarur. B a'zi qizlar 
jism oniy yoki jinsiy jihatdan o'sib rivojlanishdan orqada qolsalar, 
hayz ko'rish kechikishi mumkin.
B a'zi o g 'ir kasalliklarda. jum ladan, semirib ketish, qandli dia- 
bet, tireotoksikoz, yuqumli kasalliklarda ham hayz ko'rm aslik 
uning ruhiy holatiga. o'sishiga salbiy ta ’sir etadi.
Hayz ko'rm agan qizda miyaga qonning ko'p kelishi terlab keti- 
shi, qizib ketish, yurakning tez urishi ro 'y beradi.
Agar hayz ko'rish to'xtab qolsa, darhol shifokorga murojaat 
qilish kerak. B a’zan qizlik pardasining teshigi yopiq bo'ladi, hayz 
ko'rilganda esa qon tashqariga chiqarilmay qiniga yig'iladi. Bu esa 
salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Shunday holatlar kuzatil- 
ganda, albatta, shifokorga murojaat qilish kerak.
Olim larning kuzatishicha, hayz ko'rish vaqtida 80 % o'quvchi 
qizlarda jism oniy faollikning susayishi, 70 % da yakka yurishga 
moyillik, 60 % da o 'zig a ishonmaslik. 47 % da m ashg'ulotlarga 
b o ig a n qiziqishning susayishi, 10 % da esa nevrotik holatlar sodir 
b o 'lar ekan. B a'zi qizlarda qattiq og'riq paydo bo'ladi.
Qizlarda uchraydigan surunkali tonzilit va respirator kasalliklar 
ham qizlarning jinsiy a'zolarining, b o ia ja k ayolning barcha en- 
dokrin tizimini shakllanishiga ham salbiy ta'sir etadi.
B o'yida b oim ayotgan ayollar tekshirilganda shu narsa aniqlan- 
ganki. ularning yarmidan ko'pi surunkali tonzilit bilan og'riganlar, 
shifokorlar tavsiyasini vaqtida bajarmaganlar.
Shuning uchun ham ulardagi sodir b o ig a n o'zgarshlarga davo 
qilgani bilan ko'ngildagidek natija chiqmavdi.
Agar qizlar angina, otit bilan tez-tez og'risalar, tishlari buzil- 
gan bo'lsa yoki o 'tk ir respirator kasalliklar bilan k o 'p kasallan- 
sa, shifokor xulosasi bilan uning barcha infeksiya o'choqlarini 
sogiom lashtirish, shundan so'ng chiniqtiruvchi va vitaminlar bilan 
davo kurslari boshlash kerak.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Bodomcha bezlarini olib tashlash kerak b o is a , shifokor tav- 
siyasi bilan, unda uni 8 yoshgacha yoki faqat 15 yoshdan so'ng 
operatsiya qildirish mumkin. B a ’zida qindan chiqadigan ajralma- 
lar-siydik, najas qoldiqlari infeksiyaning tashqi jinsiy a ’zolardan 
ichkariga o'tishiga va u yerda y a llig ian ish jarayoni vujudga ke- 
lishiga imkon beradi.
Bunda qin qichishi va og'rishi mumkin. Qichishish jiddiy oqi- 
batlaraga olib kelishi ehtimoldan xoli emas.
Qiz bolada gijja bo Uganda ham, jinsiy a ’zolarning shikastla- 
nishi, y a ?ni yalligManishiga olib keladi. Gijjalar orqa chiqaruv 
teshigidan o'rm alab chiqadi, oqibatda qiz bola qashinib gijjalarni 
va bakteriyalarni qiniga olib kiradi va kasallik rivojlanadi.