Fiziologiyasi va gigiyenasi



Download 8,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet210/252
Sana29.04.2022
Hajmi8,61 Mb.
#594382
1   ...   206   207   208   209   210   211   212   213   ...   252
Bog'liq
Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi (Z.Rajamurodov va b.)-857

Nazorat savollari:
1. Bolalarda nafas olish va chiqarish jarayoni qanday yuzaga keladi?
2. 0 ‘pkada gazlar almashinuvi bolalarda qanday amalga oshadi?
3. Nafas olish markazining faolligi yoshga oid qanday o'zgaradi?
4. Bolalarda nafas olish soni va tezligining yoshga oid xususiyatlari 
nima?
5. 
Nafas olish a ’zolari gigiyenasi va uning tibbiy-biologik ahamiyati 
qanday?
6. Nafas olish a'zolari ishining boshqarilishi va uning ahamiyati qan­
day?
XI BOB. OVQAT HAZM BO LISHINING
YOSHGA OID XUSUSIYATLARI
11.1. Ovqat hazmining ahamiyati
Ovqatlar bilan organizm oqsillar, y og'lar va uglevodlar kabi 
murakkab organik moddalarni oladi. Bu moddalar organizm to­
monidan o'sish jarayonida va atrofiyaga uchragan hujayralam ing 
o'rniga yangilarini hosil b o iish id a qurilish materiali sifatida foy- 
dalaniladi. To'yim li moddalar organizmdagi energiya moddalar 
manbayi hisoblanadi.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Ovqatlar bilan birga tushadigan darmon dorilar. m a'danli tuzlar 
va suv ham kam aham iyatga ega emas. Ular organizmda kechadi- 
gan turli tuman kimyoviy reaksiyalarning bajarilishi uchun sharoit 
yaratib bersa. ko'pchiligi ko'plab reaksivalarda to 'g 'rid an to 'g 'ri 
ishtirok etadi.
Suv. m a'danli tuzlar va darmon dorilar organizm tomonidan 
to iig 'ic h a o'zgarm agan holda o'zlashtiriladi. Ovqatlar tarkibidagi 
oqsillar. y o g 'lar va uglevodlar borasida gap yuritadigan bo'lsak, 
ular organizm tom onidan to 'g 'rid a n to 'g 'ri foydalanilmaydi. Bi- 
rinchidan, bu moddalar ovqat hazmi tizimi devorlaridan o 'ta ol- 
maydigan yirik-yirik molekulalardan tashkil topgandir. Bu yerda 
asosiy masala shundan iboratkim. ularning hammasi organizm 
uchun begona va har qanday begona moddalar uchun organizm ­
da ularga qarshi him oya moddalari ishiab chiqiladi (antitana). Ana 
endi tushunarli bo'lsa kerak. nima uchun asosiy to'yim li moddalar 
organizmning ichki muhitiga tushishidan oldin hazmlanadi.
Ovqat hazmi jaravoni deb. oziq moddalarning fizik va kim yoviy 
qayta ishlanishi va ularni oshqozon-ichaklar tizim idan so'rilishi. 
qon bilan tashilishi. organizm tom onidan o'zlashtirilishi mumkin 
bo'lgan oddiy va eruvchan birikmalarga aylanish jarayoniga ayti- 
ladi.
Odamlar organizmida hazm shiralari ta'sirida. ovqat hazmi 
tizim ida oqsillar aminokislotalargacha. y o g'lar - glitserin va vog' 
kislotalarigacha, murakkab uglevodlar esa oddiy qandlargacha 
(glukoza va boshqalar) parchalanadi. Oziq moddalarning bundav 
kimyoviy qayta ishlanishida hazm shiralari tarkibiga kiruvchi -
fermentlar bosh rol o'ynaydi. Fermentlar tabiati jihatidan oqsilli 
m oddalar bo'lib. organizm tom onidan ishiab chiqiladigan biologik 
katalizatorlardir. Fermentlarga xos bo'lgan xususiyatlardan biri -
ularning spetsifikligidir, ya'ni har bir ferment m a lu m fizik tarkib 
va tuzilishga. molekulasida kimy oviy bog'lar m a'lum aniq tipga 
ega bo'lg an moddalarga va m oddalar guruhiga ta'sir ko'rsatadi. 
Fermentlar ta'siri ostida erimaydigan va so'rilishi mumkin b o im a - 
gan murakkab moddalar. eriydigan va yengil o'zlashtiriladigan an­
cha oddiy moddalarga avlanadi.
www.ziyouz.com kutubxonasi



Download 8,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   206   207   208   209   210   211   212   213   ...   252




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish