Fiziologiyasi va gigiyenasi


VII BOB. TAYANCH-HARAKAT A’ZOLARI



Download 8,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet117/252
Sana29.04.2022
Hajmi8,61 Mb.
#594382
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   252
Bog'liq
Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi (Z.Rajamurodov va b.)-857

VII BOB. TAYANCH-HARAKAT A’ZOLARI
FIZIOLOGIYASI
7 .1 . Tavanch-harakat a’zolarining ahamiyati
Harakat a'zolari tizim iga suvaklar (skelet). b o g ia r, b o 'g 'in la r 
va m uskullar kiradi. Suyaklar. b o g ia r va b o 'g 'in la r harakat a'zo la­
rining passiv elementlari hisoblanadi. Harakat apparatining faol 
qismi b o iib m uskullar hisoblanadi.
Harakat a'zolari tizimi - yaxlitdir; har bir a'zo va uning qismlari 
bir-biri bilan uzviy bog'liq holda shakllanadi va faoliyat ko'rsatadi.
Skelet har bir a'zoni va butun tananing tayanchi va him oyachisi 
b o iib xizmat qiladi, ko'plab suvaklar esa tana va uning qismlari
194
www.ziyouz.com kutubxonasi


tom onidan bajariladigan murakkab harakatlarning kuchli ko'targi- 
chi ham hisoblanadi. M uskullar barcha suvakli ko'targichlarning 
harakatini ta'm inlaydi. Skelet tananing tuzilish asosini tashkil etadi 
va jiddiy darajada uning o ic h a m i va shaklini aniqlaydi. Skeletning 
miya qutisi, ko'krak qafasi va chanoq, umurtqa pog’onasi tanasi 
kabi qismlari. miya, o'pka. yurak, ichaklar kabi hayotiv muhim 
a'zolarni joylashadigan joyi va himoyachisi b o iib hisoblanadi.
Yaqin vaqtlargacha odamlar organizmidagi skeletning roli, 
tananing tayanch va harakat faoliyatidagi ishtiroki bilan uning 
funksiyasi chegaralangan deb hisoblanardi. Ana shundan «tayanch- 
harakat apparatlari» degan atama yuzaga kelgan. Hozirda skelet­
ning funksiyasi ju d a keng ekanligi aniqlangan.
Skelet moddalar almashinuvida faol ishtirok etadi, aynan qon­
ning mineral tarkibini m a iu m darajada ushlab turilishini ta ’min­
laydi. Bundan tashqari. suyaklar tarkibiga kiruvchi qator moddalar 
(kalsiy. fosfor, limon kislotasi va boshq.) zarur b o ig a n paytlarda 
almashinuv reaksiyalariga vengil qo'shiladi.
K o'pchilik muskullar suyaklarga tutashgan b o ia d i. M uskullar 
skelet suyaklarini harakatga keltiradi va ish bajaradi. K o'plab mus­
kullar, tana b o 'sh lig in i o ‘rab ichki a ’zolarni him oya qiladi.

Download 8,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   252




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish