Fiziologiya odam anatomiyasi asoslari bilan

Rezus-omil
bilan bog‘liq bo‘lgan ikkinchi ko`ngilsiz ahvol, ona bilan 
homila o‘rtasida rivojlanishi mumkin bo‘lgan rezus-kelishmovchilik. Agar rezus-
musbat erkakdan rezus-manfiy ayol homilador bo‘lsa (bunday nikohlarning 
ehtimolligi 50 % ga yaqin), homilaga rezus-omil otasidan o‘tishi mumkin. Uning 
eritrotsitlaridagi rezus-omil (antigen) yo‘ldosh orqali ona qoniga o‘tadi. Rezus-
omilga qarshi ona qonida anti-rezus-agglyutininlar paydo bo‘ladi. Ular ham 
yo‘ldosh orqali homila qoniga o‘tadi va homila eritrotsitlarini agglyutinatsiya va 
gemolizga uchratadi. Agar antirezus agglyutininlar miqdori yuqori bo‘lsa, bu 
jarayon kuchayib ketib, homilani halokatga olib kelishi mumkin. Rezus-mos 
kelmaslik uncha kuchli bo‘lmasa, gemoliz natijasida bola sariq bo‘lib tug‘iladi. 
Uning terisini va shilliq pardalarini gemoglobindan paydo bo‘lgan ko‘p 
I 
I 
II 
II 
III 
III 
IV 
IV 
40% 
39% 
15% 
6% 

---

60 
miqdordagi billirubin shu rangga bo‘yaydi. Agar rezus-manfiy ayol rezus-musbat 
erkak bilan turmush qursa, bu holatning oldini olish choralarini ko‘rish kerak. 
Таbiiy antikoogulantlar va ularni gematologiyada ishlatilishi. Qon tomirlarda 
tromblar hosil bo‘lishi uchun shart –sharitlar doimo mavjud bo‘ladi. Gemostazni 
saqlovchi mexanizmlarning faoliyati tufayli qonning gemodinamik xususiyatlari 
saqlanadi. Qon ivishiga qarshilik qiluvchi omilarning bunda ahmiyati katta. 
Gemostazni saqlovchi asosiy tizimga birlamchi va ikkilamchi koagulyantlar va 
antikoagulyantlar kiradi. Birlamchi antikoagulyantlar doimiy ravishda qonda 
bo‘ladi. Ular qonda kam miqdorda hosil bo‘ladigan trombinni neytrallab turadi va: 
-
antitrombinlar protrombinni trombinga aylanishiga qarshilik qiladi, 
geparinni aktivlab, protrombinaza xosil bo‘lishini ta’minlaydi; 
-
geparin protrombinni trombinga, fibrinogenni fibringa aylanishini toxtatadi,
ivish jarayonining I fazasini tormozlaydi. U antirombin III bilan birgalikda
qonning antokoagulyant tizimini 80% tashkil qiladi; 
-
retikuloendotelial tizim hujayralari qon plazmasi trombinini qamrab 
yo‘qotadi; 
-
protein S — vitamin-K-bog‘liq oqsil fibrinolizni rag‘batlantiradi. 
Ikkilamchi antikaogulyantlar qonni ivish jarayoni va fibrinolizda xosil bo‘ladi. 
Ular qon tomirlarda qonni ivishini oldini oladi va trombni qon tomirlar orqali 
tarqalishiga qarshilik qiladi: 
-
antitrombin I — fibrinni adsobsiyalaydi va trombinni inaktivlaydi. 
-
fibrinning degradatsiya maxsulotlari antitrombin faolligiga ega bo‘lib, 
protrombinazani hosil bo‘lishini oldini oladi.