Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni

ELEKTR VA MAGNETIZM KURSINING “O’ZGARUVCHAN TOK” BO’YICHA MODUL-
REYTING O’QITISH TEXNOLOGIYASINI ISHLAB CHIQISH VA UNI AMALGA 
OSHIRISH 
Eshmirzayeva M.A.(QMII), Nurimov U.E. (SamDU), Sunnatova L.M.(SamDAQI akademik litseyi) 
Pedagogik texnologoyani yaratish tadqiqotchidan metodik va tashkiliy ishlarni puxta 
rejalashtirishni talab qiladi. Biz ishlab chiqqan o’qituvchining faoliyat strukturasi fizika (elektr va 
magnetizm) o’qitishdagi modul-reyting texnologiyasi quyidagi etaplarni: pedagogik sharoitlarni 

---

“Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni”. Samarqand 2019-yil 13-14 dekabr.
 
94 
kompleks diagnostika qilish, fizikadan modul-reyting texnologiyasini amalga oshirish, natijalarni 
baholash va texnologiya elementlarini korreksiyalash. 
I. 
Pedagogik shartlarning kompleksli diagnostikasi 
Mazmun-maqsadli komponenti 
Mutaxassislarning 
kasbiy 
tayyorgarligiga 
qo’yiladigan 
talablarni 
aniqlash; 
mutaxassislikning 
o’ziga 
xos 
xusisiyatlarini aniqlash; o’quv 
motivatsiyasi va talabalarning bilim 
olish haqidagitakliflarini aniqlash. 
Metodik komponenti 
O’quv-metodik hujjatlarni tahlil 
qilish; 
talabalarning 
individual 
bilim 
darajalarini 
aniqlash 
maqsadida ularni testdan o’tkazish; 
fizikani o’rganishda motivatsiya 
darajasini va talabalarning bilim 
olishdagi 
takliflarini 
aniqlash 
maqsadida 
anketalashdan 
foydalanish. 
Natijaviy komponenti 
Fizika 
fani 
bo’yicha 
mutaxassislikka o’qitishda uning 
mazmunini 
aniqlash; 
fizikaga 
o’qitishda kasbiy ahamiyatga ega 
bo’lgan elementlar mazmunini 
ajratib olish; motivatsiya darajasi 
va 
talabalar 
bilimining 
boshlang’ich darajasini aniqlash. 
II. Fizikani o’qitishda MRTni loyihalash 
Mazmun-maqsadli komponenti 
Fizikani 
o’qitishda 
MRTning 
kompleksli maqsadlarini tartibga 
keltirish; loyihalash metodining 
strukturaviy 
elementlarini 
va 
maqsadlarini 
aniqlab 
olish; 
loyihalash 
metodi 
strukturasini 
yaratish; loyihalash metodi asosida 
bilimga 
erishganliklarini 
baholashda 
reyting 
sistemasini 
yaratish; 
o’quv 
elementlarini 
tuzishning asosi bo’lgan yo’riqnoma 
varaqalarini 
yaratish; 
axborotni 
freym usuli bilan strukturalash 
yordamida 
modulning 
o’quv 
mazmunini ishlab chiqish. 
Metodik komponenti 
O’quv protsessi va loyilalash 
metodi 
strukturasini 
grafikli 
modellashtirish; model mazmunini 
o’zlashtirgaligini hisobga olishning 
balli sistemasini ishlab chiqishda 
ekspertlarning baholash metodidan 
foydalanish; 
axborot 
texnologiyalari yordamida hisobga 
olish 
va 
nazorat 
hujjatlarini 
loyihalash; mantiqan-mazmunan va 
sxema, rolli, ramka shaklidagi 
freymlarni yaratish asosida o’quv 
axborotlarini modellashtirish. 
Natijaviy komponenti 
O’quvchilarning o’zlashtirganlik-
larini baholash va nazoratning 
reyting sistemasi hamda fizikadan 
modulli 
loyilalash 
yaratiladi; 
o’quv elementlari yig’indisi va 
yo’riqnoma 
varaqalari 
ko’rinishidagi 
o’quv-metodik 
komponentalar yaratildi; nazorat 
va hisobga olish (qaydnoma) 
larhujjatlari yaratildi. 
III. Fizikani o’qitishda MRTni amalga oshirish 
Mazmun-maqsadli komponenti 
Modulli loyihalashga mos keluvchi 
o’quv protsessini tashkil qilish; 
o’quv mashg’ulotlari elementlari 
mazmunini o’zlashtirishda o’quv 
faoliyatini tashkil qilish va uni 
boshqarish 
o’quv 
elementlari 
mazmunini o’zlashtirish prosessida 
talabalarga 
maslahatlar 
berish; 
talabalarning 
o’quv 
faoliyatini 
nazorat qilish va baholash. 
Metodik komponenti 
O’quv 
faoliyatida 
mustaqil 
ishlashni amalga oshirishning shart-
sharoitlarini tashkil etish; individual 
va guruhli o’qitishni tashkil etish; 
o’qitishda muammoli va boshqa 
interfaol uslublarni qo’llash. 
Natijaviy komponenti 
Fizikaga 
o’qitish 
protsessi 
quyidagi 
lar 
asosida amalga 
oshirilgan: 
modulli 
loyihalash 
mazmunini o’zlashtirish asosida; 
bilimlar nazoratining reytingi; 
O’quv protsessining sub’yektlari 
o’rtasidagi do’stona (teng huquqli) 
munosabatlarda 
va 
o’quvchilarning ta’lim haqidagi 
takliflarini inobatga olgan holda. 
IV. MRTni qo’llash natijalarining bahosi va korrektsiya (tuzatish) elementlari texnologiyasi 
Biz sistemali yondashishni qo’llab, programma struktura loyihalashga o’tamiz, modulning 
o’quv elementiga kiruvchi bilim elementlari va mantiqiy tugallangan, uning to’la mazmunini tuzamiz: 
1) 
o’zgaruvchan tokni olish, elektr tebranish tenglamasi, tok va kuchlanishning effektiv qiymati; 
2) 
induktivlik va si’g’imga ega bo’lgan zanjir elektr tebranish tenglamasi, aktiv, sig’im va induktiv 
qarshilik haqida tushuncha; 
3) 
o’zgaruvchan tokning ayrim qismlari uchun Om qonuni, vector diagrammalar, elektr rezonanse 
haqida tushuncha; 
4) 
o’zgaruvchan tok quvvati; 
5) 
o’zgaruvchan tokni o’zgartirish, transformatorlar ishi va parametrlari, energiyani uzatish va 
taqsimlash. 

---