Fizika,2 qism 20

Båtà-nurlànish. Yadrîdà nuklînlàrning bir-birlàrigà àylànishi

bilàn bîg‘liq bo‘lgàn bîshqà o‘zgàrishlàr hàm ro‘y båràdi. Ìàsà-

làn,  yadrî  elåktrînlàr  îqimini  chiqàrishi  mumkin.  Bu  hîl  b-

nurlànish (yåmirilish) dåb nîmlànàdi.

Siljish  qîidàsigà  muvîfiq,  b- nurlànishdà  yadrîning  màssà

sîni o‘zgàrmàydi:

Z

A

Z

A

X

Y

e

®

+

+

-

1

1

0

.                                  (36.2)

Ushbu  ifodadan  ko‘rinib  turibdiki,  b- nurlànish  nàtijàsidà

kimyoviy  elåmånt  Ìåndålåyåv  dàvriy  siståmàsidà  bir  kàtàkchà

o‘nggà siljiydi. Bunda yadrîning màssà sîni o‘zgàrmàgàni (A = const)

uchun  undàgi  nuklînlàr  spinlàrining  yig‘indisi  hàm  o‘zgàrmày

qîlishi kåràk. Låkin yadrîdàn îtilib chiqàyotgàn elåktrîn +

1

2

 yoki

-

1

2

  spingà  egà  bo‘làdi.  Undà  yadrîning  spini  någà  o‘zgàrmày

qîlàdi, dågàn sàvîl tug‘ilàdi. Òàjribàlàrning ko‘rsàtishichà, màzkur

elåmånt  yadrîsidàn  uchib  chiqàyotgàn  elåktrîn  hàr  õil,  jumlà-

dàn, E

max

 gàchà enårgiyagà egà bo‘lishi mumkin. Shu bilàn birgà,

uchib  chiqàyotgàn  elåktrînning  enårgiyasi,  dîimî  yadrîning

b- yemirilishgàchà  và  b- yåmirilishdàn  kåyingi  enårgiyalàrining

fàrqidàn  kichik  bo‘làdi.  Bîshqàchà  àytgàndà,  b- yåmirilishdà

go‘yoki yadrî enårgiyasining bir qismi izsiz yo‘qîlgàndåk tuyulà-

N

0

E