Fizika,2 qism 20

59- rasm.

E

max

di.  Bu  hîl  b- yåmirilishdàgi  elåk-

trînlàr  enårgåtik  spåktrining  uz-

luksizligidàn  hàm  ko‘rinib  turibdi

(59- ràsm).

Enårgiyaning  sàqlànish  qî-

nunigà  ko‘ra  bundày  hîl  bo‘lishi

mumkin emàs!

Òàjribà nàtijàlàrini chuqur tàh-

lil  qilgàn  V.Pàuli,  enårgiyaning

shu yetishmàgàn qismini o‘zi bilàn

îlib  kåtàdigàn  và  yadrî  spinining

10 — Fizika,  II  qism

---

146

o‘zgàrmày  qîlishigà  sàbàb  bo‘làdigàn  yanà  bittà  zàrrà  bo‘lishi

kåràk, dågàn õulîsàgà kåldi.

Nåytrinî. Dåmàk, Pàulining fikrichà, b- yåmirilishdà yadrîdàn

elåktrîn bilàn birgà, yanà bittà nåytrinî (n) dåb ataluvchi zàrrà

chiqàdi.  Nåytrinî  so‘zi  itàlyanchà  nåytrînchà,  kichkinà  nåytrîn

mà’nîsini ànglàtàdi. U zàryadgà và tinchlikdàgi màssàgà egà emàs.

Spini  esà  elåktrînning  spinigà  tång.  Elåktrîn  và  nåytrinî  yad-

rîdàn uchib chiqqàndà spinlàri qàràmà-qàrshi bo‘lib, bir-birlàrini

kîmpånsàtsiyalàydi và shuning uchun yadrîning spini o‘zgàrmày

qîlàdi. Shuningdåk, b- yemirilishdàgi enårgiya uchun

E

b

 + E

n

 = E

max

 

                                     (36.3)

ifoda  o‘rinli,  ya’ni  enårgiyaning  yetishmàgàn  qismi  nåytrinî

enårgiyasidir.

Àmmî b- yemirilishdà yadrîdàn îtilib chiqàyotgàn elåktrîn-

làr  qàyårdàn  kålib  qîlgàn,  dågàn  sàvîl  tug‘ilàdi.  Àõir  yadrî

prîtînlàr  và  nåytrînlàrdàn  tàshkil  tîpgàn-ku!  Shuning  uchun

hàm  b-  yemirilishni  tushuntirib  bårish  yadrî  fizikàsining  eng

qiyin muàmmîlàridàn biri bo‘lgàn. Uni yechish itàliyalik màsh-

hur   fizik  E . F år m i gà  nàsib  etgàn.  Fårmi  gi pîtåzàsigà  ko‘rà,

yadrîdàgi nuklînlàrning dîimî bir-birlàrigà àylànib turishlàri ro‘y

båràdi  và  shuning  nàtijàsidà  elåktrîn  và  àntinåytrinî  (nåytrinîgà

qàràmà-qàrshi zàrrà) vujudgà kålàdi.