Fizika,2 qism 20

Ràdiîàktiv  yemirilish  qînuni.  Yadrîning  ràdiîàktiv  nur

chiqàrish  bilàn  bîshqà  yadrîgà  àylànishi  ràdiîàktiv  yemirilish

yoki sîddàginà yemirilish dåyilàdi. Ràdiîàktiv yemirilgàn yadrî

înà  yadrî,  hîsil  bo‘lgàn  yadrî  esà  bîlà  yadrî  dåyilàdi.  Õo‘sh,

bu yemirilish birîr qînungà bo‘ysunàdimi? Êo‘plàb tàjribàlàrning

ko‘rsàtishichà,  qàràlàyotgàn  hàjmdàgi  ràdiîàktiv  àtîmlàr  sîni

vàqt o‘tishi bilàn kàmàya bîràdi. Bà’zi elåmåntlàrda bu kàmàyish

minutlàr,  hàttî  såkundlàr  dàvîmidà  ro‘y  bårsà,  bà’zilàrida

a- zarralar

g- nurlar

b- zarralar

Radioaktiv

nurlar

r

B

58- rasm.

---

142

milliàrdlàb  yil  dàvîm  etàdi.  Umumàn  îlgàndà,  yadrîning

yemirilishi  tàsîdifiy  hîdisàdir.  Shuning  uchun,  u  yoki  bu

yadrîning  bårilgàn  vàqt  îràlig‘idà  yemirilishi  stàtistikà  qînun-

làrigà bo‘ysunàdi. Ràdiîàktiv elåmåntning àsîsiy õàràktåristikàlà-

ridàn  bittàsi  hàr  bir  àtîmning  bir  såkund  dàvîmidà  yemirilish

ehtimîli  bilàn  àniqlànàdigàn  kàttàlikdir.  U  l  hàrfi  bilàn  bålgi-

lànàdi  và  ràdiîàktiv  yemirilish  dîimiysi  dåyilàdi.

Àgàr  bîshlàng‘ich  mîmånt  t = 0  dà  N

0

  tà  ràdiîàktiv  àtîm

màvjud bo‘lsà, t mîmåntdà qîlgàn ràdiîàktiv àtîmlàrning sîni

N = N

0

e

-lt

                   (35.1)

qînungà  muvîfiq  àniqlànàdi.  Bu  yerdà  e  »  2,72  –  nàturàl

lîgàrifmning  àsîsi.  (35.1)  ifîdà  ràdiîàktiv  yemirilish  qînuni

dåyilàdi.