Fizika,2 qism 20

Làzårning qo‘llànilishi. Qulàyligi và kàm enårgiya sàrflànishi

làzårning judà qàttiq màtåriàllàrni qàytà ishlàsh và pàyvàndlàshdà

kång  qo‘llànilishigà  imkîn  yaràtdi.  Ìàsàlàn,  îldin  îlmîsdàn

kichkinà tåshikchà îchish uchun 24 sîàt vàqt sàrflàngan bo‘lsà,

hîzir  bu  ish  làzår  yordàmidà  6–8  minutdà  àmàlgà  îshirilàdi.

Sîàtsîzlik sànîàti uchun zàrur bo‘lgàn yoqut và îlmîs tîshlàrdà

îchilàdigàn  diàmåtri  1–10  mm,  chuqurligi  10–100  mm  bo‘lgàn

nîzik  tåshikchàlàr  làzår  yordàmidà  hîsil  qilinàdi.

Làzår  judà  kång  qo‘llànilàdigàn  sîhàlàrdàn  yanà  biri  –

màtåriàllàrni kåsish và pàyvàndlàshdir. Bu ishlàr nàfàqàt mikrî-

elåktrînikà, pîligràfiya kàbi nîzik sohàlàrdà, bàlki màshinàsîzlik,

àvtîmîbilsîzlik,  qurilish  màtåriàllàrini  ishlàb  chiqàrishdà  hàm

bàjàrilàdi.

Làzår  nurlàri  buyumlàrdàgi  nuqsonlàrni  àniqlàsh,  kimyoviy

råàksiyalàr  måõànizmini  o‘rgànish  và  ulàrni  tåzlàshtirish,  o‘tà

tîzà màtåriàllàrni hîsil qilishdà hàm judà yaõshi yordàmchidir.

Hîzir  làzår  yordàmidà  izîtîplàr,  jumlàdàn,  uràn  izîtîplàri

àjràtib îlinmîqdà.

Làzår  o‘lchîv  ishlàridà  hàm  judà  kång  qo‘llànilàdi.  Ulàr

yordàmidà  uzîqdàn  turib  ko‘chishlàrni,  muhitning  sindirish

ko‘rsàtkichini, bîsimni, temperaturani o‘lchàsh mumkin. Làzår

nuri  Yerdàn  Oygàchà  bo‘lgàn  màsîfàni  àniqlàshtirishgà,  Oy

õàritàsigà  àniqliklàr  kiritishgà  yordàm  bårdi.

---

131

Làzår  tibbiyotdà  hàm  judà  kång  qo‘llànilmîqdà.  U  qîn

chiqàrmàydigàn  pichîq  vàzifàsini  bàjàrib,  kishilàrning  umrini

uzàytirishgà,  ko‘rish  qîbiliyatini  tiklàshgà  õizmàt  qilmîqdà.

Làzår qo‘llànadigan istiqbîlli sîhàlàrdàn yanà biri – yuqîri

temperaturali plàzmà hîsil qilishdir. Bu sîhà tårmîyadrî sintåzini

làzår  bilàn  bîshqàrish  yo‘lidà  yaõshiginà  imkîniyatlàr  îchgàni

sàbàbli  îlimlàrning  diqqàt  màrkàzidà  turibdi.

Làzårli disklàr tushunchàsi kîmpyutårdà ishlîvchilàr và mu-

siqàsåvàrlàr  kundàlik  hàyotining  àjràlmàs  qismigà  àylànib  qîldi.

Hîzirgi pàytdà làzårning qo‘llànilish sîhàsi shu qàdàr ko‘pki,

ulàrning hàmmàsigà to‘õtàlib o‘tishning imkîni hàm yo‘q. Àmmî

bizning izlànuvchàn o‘quvchimiz bu ishni mustàqil àmàlgà îshirà-

di,  dågàn  umiddàmiz.