“Fizika va kimyo” fakulteti “Ilmiy va metodologik kimyo” kafedrasi

Robert Boyl ishlari
Robert Boyl ilm-fan tarixida shunchaki kashshof olim sifatida emas, balki, ilm-fanni tizimlashtirib, tartibga solgan tashkilotchi olim sifatida ham yorqin iz qoldirgan. Uning modda tuzilishining korpuskulyar nazariyasi bo‘yicha ilmiy ishlari atom-molekulyar ta'limot yo‘lidagi eng muhim qadamlardan biri bo‘lgan edi. Robert Boylning ilmiy tadqiqotlari kimyo fanining yangitdan tug‘ilishiga sabab bo‘lgan edi. Hozirgi zamon ilm-fanida eng fundamental, eng muhim fanlardan biri bo‘lmish - kimyo fanini mustaqil fan sifatida shakllantirgan olim sifatida ham aynan Robert Boyl tan olinadi. Aynan Boyl, kimyoda o‘ziga xos yondoshuv va uslublar mavjud bo‘lishi kerakligini va bu fanni eskicha uslubda, ya'ni, tibbiyot tarkibida o‘rganishdan foyda kam ekanini isbotlab bergan edi. Juda ko‘p sonli rangdor reaksiyalar va cho‘ktirish reaksiyalarini o‘tkazish orqali, Boyl shuningdek analitik kimyo faniga ham asos solib berdi.

Flogiston nazariyasi

• XVII asrda yonish jarayonining mexanizmi juda dolzarb bo`ldi va olimlar diqqatini jalb etdi. Kimyogar Jan Rey (1583-1645 yy.) metallarning kaltsinatsilanishida og`irlashuv sabababi xavoning quyuqlashib, pechdagi issiqlik ta`sirida kichkina zarrachalar yopishadi deb tushuntiradi, ammo uning bu ilg`or fikri faqat 150 yildan keyingina munosib baholandi. Bu borada bir qator olimlar o`z fikrlarini xam izoxlashdi. Ularning ilg`or fikrlari, metallarning yonishi va kaltsinatsilanishi xaqidagi ilmiy yangiliklari, elementlar xaqidagi R.Boyl ishlari XVIII asr boshida olimlar tomonidan tan olinmadi va o`z rivojini topmadi. Ana shunday tushunmovchilik davrida flogiston nazariyasi vujudga keldi. Metallarning kal'tsinatsilanishi uzoq vaqt kuzatilgach, pirovard natijada kulga o`xshagan birikma xosil bo`lishigа e`tibor berdilar. Bundan tashqari metallar kuydirilganda ayrim gazsimon moddalar ajralib chiqadi, bu uchuvchan moddalar tabiati tushunarli emasdi. Uglerod yonganda "o`rmon gazi" xosil bo`lishini Van Gel'mont ilgari aytgani bilan unga xam e`tiborsizlik bilan qarashdi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT