Fizika-texnika fakulteti

Dars mavzusi «Elastiklik kuchi»
O‘qituvchi avval o‘quvchilar oldiga bu darsda hal qilinishi lozim bo‘lgan muammoni qo‘yadi, so‘ngra ularni ishga jalb qiladi va darslikdagi materialdan foydalanish kerakligini ta’kidlaydi. Umumlashtirib qo'yilgan vazifani hal qilish yo‘llarini tahlil qiladi. Bir vaqtning o‘zida materialning asosiy masalalarini ko‘rsatib o‘tadi.
Dars vazifasini ilgari surish
Quyidagi hodisalarni so‘zlab beramiz: Stol ustida yotgan kitob, yerning tortish kuchiga qaramay undan tushib ketmaydi. Ma’lumki, stolni biroz qiya holatga keltirsak ham kitob sirpanib tushib ketmaydi. Bunday faktlarni har qadamda uchratamiz va bolalikdan ularga ko‘nikib qolganmiz.
Bu hodisalarning sababi nimada? Bu savol oddiy emas. Avval bu holatlarda namoyon bo‘ladigan kuchlarning umumiysini qidiramiz.

O’quvchilarni qo’yilgan vazifani hal qilishga kirishtirish
O‘quvchilarga darslikdan «Tabiatda kuchlar» bobining kirish qismini o‘qib chiqib, qo‘yilgan savolga javob topish taklif qilinadi. Darslikdagi matnda to‘g‘ridan-to‘g‘ri javob yo‘q. U yerda «Elektromagnit kuchlar» tushunchasi yoritiladi va elastiklik kuchi haqida bilim beriladi. Ammo elastiklik kuchining paydo bo‘lish sababining yoritilishi dars boshlanishida qo‘yilgan savolga javob berish imkonini beradi.
O ‘qituvchining umumlashtirishi
O‘qituvchi ko‘rib chiqilgan material tahlilini suhbat uslubi bilan olib boradi. Suhbat ko‘rib chiqilgan matn rejasi bo‘yicha olib boriladi.

1. 
   «Elektromagnit kuchlar» atamasining yoritilishi:
   

1. 
   Qanday kuchlar elektrik kuchlar deyiladi? (bu kuchlar ta’sirini namoyon qiluvchi belgilar; bu kuchlarning yuzaga kelish sharti: bu kuchlar kattaligining nimaga bog‘liqligi).
   
2. 
   Harakatdagi elektr zaryadlari tinch holatdagi elektr zaryadlariga nisbatan qanday xususiyatlarga ega?
   

d) Elektromagnit kuchlar deganda nima tushuniladi?

2. 
   Elektromagnit kuchlarning yuzaga kelish sababi, ya'ni ularning tabiati:
   

1. 
   Qanday holatda jism elektr jihatdan neytral bo‘ladi?
   
2. 
   Atomlararo o‘zaro ta’sir kuchini yuzaga keltiruvchi tashqi sabablar.