Fizika Mustqil ish 2 Bajardi: Sobirjonov O’tkirbek Mavzu: Yorug‘lik dispersiyasi. Normal va anomal dispersiya

fizika

Mustqil ish 2

Bajardi:

Sobirjonov O’tkirbek

Mavzu:Yorug‘lik dispersiyasi. Normal va anomal dispersiya.

• Reja :
• Yorug‘lik dispersiyasi
• Normal dispersiya
• anomal dispersiya.
• Xulosa
• Foydalanilgan adabiyotlar

Yorug‘lik dispersiyasi tarixi

• Yorug’lik dispersiyasini birinchi marta 1672 yilda ingliz olimi I.Nyuton kuzatgan. U shisha prizmadan oq yorug’lik o’tganda rangli spektr hosil bo’lishini aniqlagan.

Oq yorug’lik shaffof prizmada turli rangdagi nurlarga ajraladi. Bu nurlar prizmadan chiqqandan keyin ekranga tushirilsa kamalakdek asosan 7 xil rangdan :

• Qizil
• To’q sariq
• Sariq
• Yashil
• Havo rang
• Ko’k
• Binafsha
• Ranglardan iborat polasa hosil bo’ladi . Bu kamalak ranglari , polosa “spekr” deb ataladi

Yorug’lik dispersiyasi

• Moddaning sindirish ko’rsatkichi yorug’lik rangiga bog’liqligi dispersiya deyiladi. Turli rangdagi yorug’lik nurlari to’lin uzunligi qiymati bilan farqlanuvchi yorug’lik to’lqinlari ekanligini inobatga olsak sindirish ko’rsatkichi to’lqin uzunligiga bog’liq degan hulosaga kelinadi .
• Dispersiya so’zi lotinchadan olingan bo’lib “dispersio” - ‘sochilish’ degan ma’noni anglatadi
• Dispersiya yorug’likni to’lqin nazariyasi asosida tushuntirish mumkin bo’lgan hodisalardan biridir

Normal dispersiya

• Normal dispersiya to’lqin uzunligi ortishi bilan muhitning sindirish ko’rsatkichi kamayadi
• Normal dispersiya hodisasi elektromagnit to’lqinlarni ko’rish diapazonida kuzatilgan

Normal dispersiya grafigi

Anomal dispersiya

• Yorug‘lik to‘lqinlarining chastotasi ortganda mod-daning sindirish ko‘rsatkichi kamayishi bilan ifodalanadigan yorug‘lik dispersiyasiga anomal dispersiya deyiladi. Anomal dispersiya yorug‘lik eng ko‘p yutiladigan spektr sohalarida kuzatiladi

Anomal disperiya grafigi

xulosa

• Men yorug’lik dispersiyasini ilk o’rganganimda maydalab suv sochuvchi fantanda hosil bo’lgan kamalakni ko’rib xayron qolardim u qanday paydo bo’lganiga aqlim yetmasdi, keyinchalik men fizika darsida shu narsani o’rganib u kamalakni balki osmonda hosil bo’ladigan kamalakni ham paydo bo’lish sababini tushundim.
• Xulosa qilib aytamanki bu dispersiya hosisasi yorug’lik haqida bizga juda ham ko’p malumotlar berdi , sanoatdagi asosiy , kerakli uskunalarni ko’pi ham shunga asoslangan deb o’ylayman

Foydalanilgan adabiyotlar

M.Usmonovning “Fizika” qo’llanmasi

• Va internet saytlari
• https://www.Wikipedia.org
• https://www.fizika.uz
• (ushbu mustaqil ish aynan o’qib o’rganib olgan bilimim asosida ko’chirishsiz
• Yozilgan)