Fizika ma`ruza 2-topshiriq Mavzu

Sharl qonuni

О‘zgarmas hajmda, ya’ni izoxorik jarayonda gaz bosimining temperaturasiga qarab о‘zgarishini 1787 yili fransuz fizigi Sharl tajribada tekshirib, qо‘yidagi qonunni kashf qildi.

Berilgan gaz massasi uchun о‘zgarmas hajmidagi zagning bosimi temperatura о‘zgarishi bilan chiziqli о‘zgaradi, ya’ni;

P  P₀1 pt (11)

Bunda P₀-gazning 0⁰C temperaturadagi bosimi, P_gazning t⁰C temperaturadagi bir gradusga о‘zgarganda 0⁰ C temperaturadagi bir gradusga о‘zgarganda 0⁰ C temperaturadagi bosimining nisbiy о‘zgarishiga miqdor jihatdan teng bо‘lgan fizik kattalika aytiladi.

Sharl gaz bosimining termik koeffitsiyenti gazning tabiatiga bog‘liq bо‘lmay, barcha gazlar uchun bir xil va qо‘yidagiga teng ekanligini aniqladi:

 град^1

О‘zgarmas hajmida gaz bosimining temperaturaga bog‘lanishi grafigi (11) formulaga muvofiq 3-rasmda tasvirlangan, u izoxora deb ataluvchi tо‘g‘ri chiziqdan iboratdir.

4.Absolyut temperatura. Gaz temperaturasi qancha yuqori bо‘losa, uning hajmi shuncha katta bо‘ladi va aksincha. Biroq hajmi manfiy bо‘la olmaydi. Gey-Lyussak qonunining matematik ifodasidan kо‘rinadiki, gazning hajmi manfiy bо‘la olmaganligi sababli temperaturaning qо‘yi chegarasi mavjuddir.

Ideal gazning hajmi nolga teng bо‘la oladigan chegaraviy past temperatura temperaturaning absolyut noli deb ataladi.