Fizika kursi

elektr o‘tkazuvchanlik mavjud bo‘ladi. Bunday elektr o‘tkazuvchanlik r 

– tip o‘tkazuvchanlik deb  ataladi. R – tip aralashma tufayli taqiqlangan 

zonada  akseptor  sath  vujudga  keladi,  bu  sathga  elektron  o‘tishi  uchun 

lozim  bo‘lgan  energiya 

∆

Wa  bilan  ifodalanadi  (21.10-rasm).  Har  ikkala 

holda W

f 

– Fermi sathi hisoblanadi. 

 

Past  haroratlarda  yarim  o‘tkazgichning  elektr  o‘tkazuvchanligi, 

asosan,  aralashmali  o‘tkazuvchanlikdan  iborat  bo‘ladi.  Yuqori 

haroratlarda 

esa 

issiqlik 

harakat 

energiyasi 

valent 

zonadan 

elektronlarning o‘tkazuvchanlik zonasiga ko‘chirishga yetarli bo‘lib 

 

qoladi, bu hol o‘z navbatida xususiy o‘tkazuvchanlikni, ya’ni elektron va 

teshik juftini vujudga keltiradi. 

 

Shunday  qilib,  yuqoriroq  haroratlarda 

aralashmali  va  xususiy  o‘tkazuvchanliklarni 

hisobga  olish  kerak  bo‘ladi.  Juda  yuqori 

haroratlarda 

esa, 

faqat, 

xususiy 

o‘tkazuvchanlik 

asosiy 

o‘tkazuvchanlikni 

tashkil 

qiladi, 

chunki 

aralashmali 

o‘tkazuvchanlikning 

ulushi 

juda 

kam 

bo‘lganligi  uchun  uni  hisobga  olmasa  ham 

bo‘ladi.