Fizika kursi

 

11.4- . Zanjirning bir jinsli bo‘lmagan qismi  

uchun Om qonuni 

 

 

 

Zanjirning  bir  jinsli  bo‘lmagan  qismida  tok  manbai  ishtirok 

etadi.  Shuning  uchun  zanjirning  umumiy  elektr  qarshiligi  (R

um

)  ni 

hisoblaganda  tok  manbaining  ichki  qarshiligi  r  ni  ham  hisobga  olishga 

to‘g‘ri  keladi.  Generatorda  r  ichki  qarshilik  deb  chulg‘amlar  qarshiligi, 

galvanik  elementda  esa  elektrolit  eritmasi  (musbat  va  manfiy  ionlar 

harakatiga  bo‘lgan  qarshilik)  va  elektrodlarning  qarshiligi  tushuniladi. 

(11.6)  dan  foydalanib  zanjirning  bir  jinsli  bo‘lmagan  qismi  uchun  Om 

qonunini quyidagi ko‘rinishda ifodalaylik: 

 

 

(

)

r

R

R

U

I

AB

B

A

um

AB

+

+

−

=

=

ε

ϕ

ϕ

 

         

(11.16) 

(11.16)  ni  odatda,  Om  ning  umumlashtirilgan  qonuni  deb  ham  ataladi, 

chunki  uni  elektr  zanjirning  ixtiyoriy  qismi  uchun  qo‘llash  mumkin. 

(11.16) ifodada 

ϕ

1

 = 

ϕ

2

 bo‘lsa, berk zanjir uchun Om qonunining ifodasi 

quyidagi ko‘rinishga keladi. 

r

R

I

AB

+

=

ε

 

 

 

(11.17) 

bundagi 

Ε

 - berk zanjirdagi barcha E.YU.K larning algebraik yig‘indisi, 

R+r esa zanjirdagi umumiy qarshilik. 

 

(11.17)  tenglik  berk  zanjir  uchun  Om  qonunining  matematik 

ifodasi bo‘lib, u quyidagicha ta’riflanadi: