Fizika” fanidan laboratoriya ishlarini bajarish bo’yicha 5320300 – «Texnologik mashina va jihozlar»



Download 1,64 Mb.
bet8/33
Sana18.04.2022
Hajmi1,64 Mb.
#559767
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   33
Bog'liq
Лаборатория ишлари

2 -rasm
Jism yopishqoq muhit ichida harakat qilganida qarshilik vujudga keladi. Suyuqlikning jismga bevosita tegib turgan qatlami uning sirtiga yo’ishib oladi va u bilan birga harakatlanadi. Bu qatlam o’z harakatini qo’shni qatlamga beradi. Sharcha kichik bo’lsa, bu qatlamlar uyurmasiz bir tekisda harakat qiladi. Sharchaga ta’sir qiluvchi kuchlar bir topg’ri chiziq bo’ylab, ya’ni og’irlik kuchi pastga qarab, suyuqlikning ko’tarish kuchi va qarshilik kuchlari yuqoriga qarab yo’naladi (2-rasm). Bu kuchlarning teng ta’sir etuvchisi
(6)
ifoda yordamida aniqlanadi. Sharchaning tushish tezligi ortishi bilan Stoks formulasiga asosan unga proporsional ravishda suyuqlikning qarshilik kuchi ham ortib boradi. Sharchaning tezligi ma’lum bir qiymatga etganda kuchlarning teng ta’sir etuvchisi nolga (R=0) teng bo’lganda, ya’ni
(7)

bo’lib, sharcha o’z inersiyasi bilan tekis harakat qila boshlaydi.


(3),(4) va (5) lardan R, F, FA larning qiymatini (7) tenglikka qo’yib, ichki ishqalanish koeffitsienti  aniqlanadi:
(8)

Bu yerda d - sharchaning diametri.


Sharcha suyuqlikda l masofani t vaqtda bosib o’tsa, uning harakat tezligi bo’ladi, bu ifodani (8) ga qo’ysak,
(9)
bo’ladi.


4. Asbobning tuzilishi.
Asbob, ichiga tekshiriladigan suyuqlik quyilgan shisha silindrdan iborat bo’lib, unga bir-biridan l masofada gorizontal xalqasimon belgilar qo’yiladi (1-rasmga qarang). Silindr vertikal taxtaga mahkamlangan. Yuqori belgi suyuqlik sathidan 5 -7 sm pastroqda bo’lishi kerak. Shu belgidan boshlab sharcha tekis harakat qila boshlaydi. Ishni bajarishda po’latdan yasalgan juda kichik o’lchamdagi sharchalar ishlatiladi.


5. Ish bajarish tartibi.
1. Sharchaning diametri mikrometr yoki shtangensirkul yordamida 0,01 mm aniqlikkacha o’lchab, suyuqlikka tashlanadi (bunda sharchani mumkin qadar silindr o’qiga yaqin tashlash kerak).
2. Sharcha yuqori belgi topg’risidan o’tayotganda sekundomer ishga tushiriladi, pastki belgiga etganda esa sekundomer to’xtatiladi va belgilar orasidagi l masofani o’tish uchun ketgan vaqt aniqlanadi.
3. Chizg’ich yordamida belgilar orasidagi l masofa o’lchanadi. Shunday usul bilan tajribani l masofani o’zgartirib, bir necha sharcha bilan takrorlab bajariladi.
4. Formula (9) yordamida  aniqlanadi. O’lchash va hisoblash natijalari jadvalga yoziladi.





l, m

d, m

t, s

, kg/(m.s)



, %

1.
2.
3.



















O’rt. qiymat

X

X

X







X




Download 1,64 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   33




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish