Fizika” fanidan laboratoriya ishlarini bajarish bo’yicha 5320300 – «Texnologik mashina va jihozlar»

Olingan natijalar tahlili. Xatoliklarni baholash.
Olingan natijalarni xatolik darajasini tahlil qilishimiz zarur.
Olingan xatoliklarni keltirib chiqaradigan quydagi sabablarini keltirishimiz mumkin:

1. 
   Linzaning sferik idial emasligi
   
2. 
   Linzadagi sferik buzilishlar
   

Ushbu sabablar tufayli tajriba natijalarida xatolikka yo’l qo’yilishi mumkin.


O`zlashtirish uchun savollar

1. 
   Linza deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Linzaning fokus masofasi deb nimaga aytiladi?
   
3. 
   Linzaning optik kuchi deb nimaga aytiladi va uning o`lchov birliginini ayting.
   
4. 
   Qavariq linzada tasvir yasashni tushintiring.
   
5. 
   Botiq linzada tasvir yasashni tushintiring.
   
6. 
   Sferik abberatsiyani tuzatish uchun nima qilinadi?
   

LABORATORIYA ISHI № 13

YORUG’LIK DIFRAKSIYASI HODISASINI O’RGANISH

KERAKLI ASBOBLAR
Difraktsion panjara, Optik taglik, yorug’lik manbai.


2. NAZARIY QISIM
3. QURILMANING TAVSIFI
Optik taglikka o’rnatilgan qurilmaning sxemasi 14-rasmda keltirilgan; bunda S - yorug’lik manbai, F - yorug’lik fil’tri, M - millimetrli qog’oz yo’ishtirilgan ingichka tirqish, D - difraktsion panjara. Difraktsion panjara orqali tirqishga qaralsa, tirqishning o’ng va chap tomonida qator yorug’ bosh difraktsion maksimumlar ko’rinadi, bu maksimumlar quyidagi formula bilan topiladi:
, (1)

bu yerda d - difraktsion panjara davri; k - 0; 1; 2 ...difraksion maksimumlar tartibi. Difraksiya burchagi φ 15 - rasmda ko’rsatilgan. Bu yerda l - difraksion panjaradan tirqishgacha bo’lgan masofa, MA₁ = MA₂ = x - tirqishdan bir xil tartibdagi bosh maksimumlargacha bo’lgan masofa. Demak, = tg ,  - juda kichik bo’lganligi uchun .
Bu qiymatlarni (1) formulaga qo’yib, toplqin uzunligi (λ)ni hisoblash uchun ishchi formulani topamiz:
(2)