Fizika” fanidan laboratoriya ishlarini bajarish bo’yicha 5320300 – «Texnologik mashina va jihozlar»



Download 1,64 Mb.
bet2/33
Sana18.04.2022
Hajmi1,64 Mb.
#559767
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   33
Bog'liq
Лаборатория ишлари

LABORATORIYA ISHI №1

FIZIKAVIY KATTALIKLARNI O’LCHASH VA XATOLIKLAR KLASSIFIKATSIYASI HAQIDA QISQACHA MA’LUMOTLAR



1. Fizikaviy kattaliklarni o’lchash. Biror-bir kattalikni o’lchash deganda bu kattalikning birlik sifatida qabul qilingan bir jinsli etalon kattalik bilan solishtirilib, undan necha marta katta yoki kichikligini bilish tushuniladi. Fizikaviy kattaliklarni absolyut aniq o’lchab bo’lmaydi. Fizikaviy kattaliklarni o’lchash jarayonida o’lchov asboblarining tuzilishiga hamda kuzatuvchining sezgi organlarining sezgirligiga bog’liq ravishda o’lchash natijalari ma’lum xatoliklar bilan aniqlanadi. Topilgan natijalar o’lchanayotgan kattaliklarning taqribiy qiymatini beradi. O’lchashda ro’y beradigan xatoliklar ikki guruxga bo’linadi: sistemali va tasodifiy xatoliklar.
a) Sistemali xatoliklar. Bunday xatoliklar odatda tajriba o’tkazilguncha aniqlanishi mumkin bo’lgan xatoliklardir. Ular asosan ishlatiladigan asboblarning ayrim kamchiliklari tufayli yuz beradi va ayni bir kattalikni takroriy o’lchashlar jarayonida ularning qiymatlari doimo bir xil bo’ladi. Masalan, masshtabli chizg’ich shkala bo’limlarining bir xil emasligi, kapillyar naycha diametrining uning turli qismlarida turlicha bo’lishi, elektr o’lchov asboblari strelkalarining nol qiymatidan siljib qolganligi va x.k.lar sistemali xatoliklarning paydo bo’lishiga sabab bo’ladi. Sistemali xatoliklardan ko’p xollarda ularni o’lchov asbobi ko’rsatishiga tuzatma sifatida hisobga olish yo’li bilan yoki o’lchov asboblarini etalon o’lchov asboblari bilan solishtirish natijasida qutilish mumkin.
b) Tasodifiy xatoliklar o’lchash jarayonining turli bosqichlariga ta’sir etuvchi alohida sabablar oqibatida paydo bo’ladigan xatoliklardir. Masalan, o’lchov asboblarining ko’rsatishidagi noaniqliklar, sezgi organlarimizning nomukammalligi va tashqi (temperatura, bosim, namlik va x.k.) muhitning o’lchash jarayoniga uzluksiz ta’siri tufayli paydo bo’ladigan xatoliklar shular jumlasidandir. Bu xatoliklarni tajriba oldidan e’tiborga olishning imkoniyati yo’q. Bunday xatoliklarni butunlay yo’qotib bo’lmaydi, lekin ularning sonini minimal qiymatgacha kamaytirish mumkin. Tasodifiy xatoliklarning ehtimollik qonuniyatlariga bo’ysunishi ularning o’lchanayotgan kattalikning xaqiqiy qiymatini o’z ichiga oladigan chegaraviy qiymatlarini aniqlash imkonini beradi.

Download 1,64 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   33




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish