Fizika” fani bo’yicha

Nazorat uchun savollar:

1.Nonius dеb nimaga aytiladi?

2. Shtangеrtsirkulning tuzilishi va ishlash printsipini tushintirib bеring.

3. Mikromеtrning tuzilishi va ishlash printsipini tushintirib bеring.

4. Mikromеtrning qadami dеganda nimani tushunasiz?

5. Shtangеrtsirkul bilan mikromеtrning orasida qanday farq bor?

6. Nonius yana qanday asboblarda ishlatiladi?
9 – laboratoriya ishi

Difraksion to’r yordamida yorug’likning to’lqin uzunligini aniqlash

Ishning maqsadi. Talabalarni yorugiikning interferensiyasi va difraksiya hodisalari bilan tanishtirish.

Kerakli asbob va materiallar. 1. Yorugiik manbai. 2. Dif-raksion to’r. 3. Chizg’ich. 4. Chizg’ichga o’rnatilgan shkalali ekran.

Ish bajarish tartibi

1. Yorugiik manbaini elektr tarmog’iga ulab yoqing.

2. Tirqishli ekran shunday masofaga joylashtirilsinki, birin-chi (K = 1) va ikkinchi (K = 2) tartibli spektrlar tirqishning o’ng va chap tomonlarida aniq ko’rinib tursin.

3. Ekrandanto’rgachabo’lganoraliq li ni oichang va [sm] da yozing.

4. Ekranning nol nuqtasidan tekshirilayotgan birinchi (K = 1) va ikkinchi (K= 2) tartibli spektrlarning nurlargacha boigan masofalar o’ng tomondagilari uchun Х_i^I Х_i^II ni va chap tomondagilari uchun Х_i^II ni oichang.

5. X_i=(X_i^I +X_i^II )/2 - o’rtacha qiymatlarini toping va sm da yozing.

6. i, X_i va d — kattaliklarning berilgan va topilgan qiymatlariga ko’ra,

l_i = ( X_i ×d )/(K× _i) formuladan K = 1 va K =2 boigan hollar uchun har bir rangning toiqin uzunligini aniqlang.

7. Ekrandan to’rgacha boigan masofa o’zgartirilib, l- ni olchang va sm da yozing.

8. Bu hol uchun ham 4, 5 va 6 bandlarni takroriy bajaring.

9. Ekrandan to’rgacha boigan masofani o’zgartirib, l_i ni oichang va sm da yozing.

10. Bu hol uchun ham 4, 5 va 6 bandlarni takroriy bajaring.

11. Har bir rang uchun toiqin uzunhgining o’rtacha qiymatini
toping.

12 Olingan natijalarni jadvalga yozing.

jadval

Spektrning tartibi, К	Chiziqning rangi	Polosalar orasidagi masofa, см			i, см	I, А
		Хi^I	Xi^II	Xi o’rt., (sm)
1	Binafsha Yashil Sariq Qizil
2	Binafsha Yashil Sariq Qizil