Fizika fakulteti fizika kafedrasi

Varikaplar
r-p o’tishida teskari kuchlanish berganda sig’imi o’zgaradigan yarimo’tkazgichli diod varikap deb ataladi.
r-p o’tishda varikapning barer sig’imi quyidagicha aniqlanadi.
C_b= ₀ S/X_n

UОБР UОБР2 UОБР UОБР1 С СВ1 СВО СВ2

Barer sig’im tekis kondensatorning maydoniga to’g’ri proporsional bo’ladi. Agar o’tishga teskari kuchlanish bersak, o’tish kengayadi va Cb barer sig’im kamayadi. Cb o’zgarishi berilgan kuchlanishning qiymatiga bog’liq o’zgarib, uni quyidagi grafil orqali ko’rsatsak bo’ladi. Cv-sig’imning o’lchami, varikapning asosiy parametri hisoblanadi.

Asbobning pasportida C_v1, C_v2 -sig’imning o’lchami ko’rsatiladi (berilgan ma’lum kuchlanishning qiymati)
Sig’imning yopilish koeffitsienti quyidagicha aniqlanadi:
K_c= C_v1,/C_v2.
r-p o’tishida teshilish.
Real r-p o’tishida teskari kuchlanish ma’lum darajada kritik qiymatga yetganda o’tishda teshilish paydo bo’ladi.
Eshilish paydo bo’ladigan U_prob kuchlanish o’tishning tipiga ham bog’liq bo’lib, u bir necha volt yoki kilovoltga yetadi. Germaniyning teshilish kuchlanishi U_prob >u’00v.
Yarimo’tkazgichlarda elektr maydoniga asoslangan teshilishning ikki turi mavjud.
1. Lavin teshilish.
2. Tunnel teshilish.
Ekektrik teshilishdan boshqa o’tish qatlamining temperaturaviy teshilishida paydo bo’lishi mumkin vat ok tashuvchilarning o’tish vaqtida ko’payib ketishidan paydo bo’lishi mumkin.
Teshilish kuchlanishining qiymati U_prob = U_mono o’tishning X_n kengligiga bog’liq.
O’tishning kengligi r-p o’tishi birdaniga bo’lganda

o’tish plavnıy bo’lganda

ga teng bo’ladi.