Firma xarajatlarining iqtisodiy mohiyati va asosiy tiplari. Reja: Kirish

Firma xarajatlarining iqtisodiy mohiyati va asosiy tiplari.


Reja:


Kirish
1. Ishlab chiqarish xarajatlari tushunchasi va uning tarkibi
2. Qisqa muddatli va uzoq muddatli davrlarda ishlab chiqarish xarajatlarining o’zgarish tamoyillari
3. Foydaning mazmuni. Foyda normasi va massasi
4. Ish haqining iqtisodiy mazmuni, tashkil etish shakllari va tizimlari.
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish

Фирма (корхона) товар ишлаб чиқарувчи сифатида ишни ўз пулига ресурслар сотиб олишдан бошлайди, чунки уларсиз ишлаб чиқариш юз бермайди. Корхонадаги пул капитали билан реал капитал фарқланади. Пул капитали – бу ресурслар олиш учун ажратилган маблағ, реал капитал – бу ишлаб чиқаришда товарлар ва хизматлар яратишда амалда қатнашадиган ва аниқ моддий шаклдаги воситалардир. Реал капитал – асбоблар, машиналар ва бошқа ишлаб чиқариш ускуналаридир. Пул ва молиявий капитал ҳали шундай ресурс эмас. Корхоналар молиявий ҳолатини баҳолаш, унинг балансини иқтисодий жиҳатдан ўқиш билан бошланади. Баланс умумий сўммаси кор­хонанинг муайян бўлим ва моддаларда таксимланган барча маблагларни акс эттиради. Баланс алохида моддалари ва бўлимлари сўммаларининг уму­мий якунига нисбати уларнинг баланс сўммасидаги улушини ташкил килади. Моддаларнинг муайян санадаги улушлари баланснинг таркибий тузилмаси дейилади. Ушбу маълумотлар асосида корхонанинг умумий молиявий ҳолатига баҳо бериш мумкин. Ishlab chiqarish hajmining o’zgarishiga (qisqarishi yoki ortishiga) ta‘sir qilmaydigan xarajatlar doimiy xarajatlar deyiladi. Bunga korxonaning to’lov majburiyatlari (zayomlar bo’yicha foiz va boshqa), soliqlar (ishlab chiqarish hajmiga bog’liq bo’lmagan turlari), amortizatsiya ajratmalari, ijara haqi, qo’riqlash xizmatiga to’lov, uskunalarga xizmat ko’rsatish sarflari, boshqaruv xodimlari maoshi va boshqa xarajatlar kiradi.

O’zgaruvchi xarajatlar deb ishlab chiqarish hajmining o’zgarishiga ta‘sir qiladigan xarajatlarga aytiladi. Unga xomashyo, material, yoqilg’i-transport xizmati, ishchilar ish haqi va boshqa sarf-xarajatlar kiradi.
Ishlab chiqarishning har bir darajasida doimiy va o’zgaruvchan xarajatlar yig’indisi umumiy yoki yalpi xarajatlarni tashkil qiladi.