Филологические науки: состояние, перспективы, новые

Күйеуі әйелінен сұрап жатыр: 
– 
Сүйіктім, 
туған 
күніңе 
не 
сыйлайын? 
Әйелі: 
– Маған үш секундта 100-ге дейін жететін нәрсе сыйлашы. 
Күйеуі ойлана келіп, таразы сыйлапты. 

---

146 
Во многих текстах казахских анекдотов комический эффект ос-
нован на ироничном отношении окружающих к «семейному автори-
тету».
Бір тойда асаба былай деген екен: 
Құрметті той қонақтары, алдарыңызға ас қойдық, екі қолды 
бос қойдық. Алдарыңыздағы асты кезінде ата-бабаларымыз 
немісті қалай қырса солай жапыра жеп отырыңыздар! 
Содан той бітеді. Бір кемпір қолында тырсыйған екі көк пакет 
шығып бара жатыр дейді. Асаба: 
– Әже, мынауыңыз не? 
Кемпір: 
– Е, қарағым, бұлар пленге түскен немістер ғой–депті )) 
Как в любом цивилизованном обществе, в рассматриваемой 
нами социокультуре существуют и тенденциозные анекдоты. В та-
ких текстах чаще обыгрывается доминантность мужчин. 
Следующая тематическая группа – профессиональные анекдо-
ты. Они представляют собой тексты, в которых комический эффект 
достигается за счет осмеяния негативных характеристик представи-
телей той или иной профессии: 
Бір кісі дәрігерге барып: 
– Дәрігер мырза, әйелімнің құлағы естімей қалған сияқты, не 
істеуге болады?– дейді. 
– Үйге барғанда әйеліңіздің артында, біраз ұзағырақта 
тұрып, орташа дауыспен оған сұрақ қойыңыз. Егер сізді естімесе 
жақынырақ барып сол сұрағыңызды тағы қайталаңыз. Қандай 
қашықтықта еститінін анықтайық, соған қарай бір ем 
қарастырамыз. 
Әлгі кісі үйіне қайтады. Асхананың есігінде тұрып орташа 
дауыспен: 
– Жаным, кешкі асқа қандай тамақ жейміз?- дейді. 
Әйелі жауап бермейді. Ол жақынырақ келіп тағы да сұрайды: 
– Жаным-ау, кешкі асқа қандай тамақ жейміз? 
Әйелі тағы да жауап бермейді. Ол жанына келіп тағы: 
– Бүгін кешкіге қандай тамақ? 
Әйелі: 
– Үшінші рет айтып тұрмын ғой саған, котлет!.. )) 

---

147 
В текстах группы «сферы обслуживания» (ресторан, магазин, 
общественный транспорт, театр) наблюдается возникновение не-
стандартных или конфликтных ситуаций между клиентом и обслу-
живающим персоналом: 
Астанадан Алматыға қатынайтын ұшақта бір кісі жанында 
отырған әйелге көп білетіндігін паш ете отырады. Көп 
білетіндігін көрсетем деп, мақтанудың ырқына кіріп кеткендігі 
соншалық, бірде жанындағы әйелге ойын ойнауды ұсынады. «Сізге 
сұрақ қоямын, жауабын таппасаңыз маған 500 теңге бересіз, со-
дан кейін сіз сұрақ қоясыз мен жауабын таппасам сізге 5000 
теңге беремін» дейді. Әлгі әйел келіседі. «Ай мен жер арасындағы 
қашықтық қанша км?» дейді. Әйел үндеместен әмиянынан 500 
теңге шығарып береді. Енді сұрақ қою кезегі әйелге келеді. «Тауға 
3 аяқпен өрмелеп шығып, 4 аяқпен жерге түсетін не?» дейді. Әлгі 
кісі ары ойланып, бері ойланып, таба алмайды. Әмиянынан 5000 
теңге шығарып береді. Әйел ақшаны әмиянына салып жатқанда 
әлгі кісі «жаңағы сұрақтың жауабы не?» дейді. Әйел тағы да 
үндеместен әлгі кісіге 500 теңге беріпті.
Группа анекдотов, обозначенная нами как «группа отмеченного 
адресата» включает в себя тексты анекдотов о жизни дошкольников, 
школьников и студентов. Первые основаны на смешных ситуациях, 
когда нарушается стереотипная, т.е. привычная логика, причинно-
следственные связи. Например: