Феноменал хотира: хотирани мустаҳкамлашнинг 70 усули / тузувчи ва нашрга тайёрловчи Суннат

Хотирани ривожлантириш учун 
миянинг чап ярим шарини машқ 
қилдириш муҳимдир. 
МАШ
қ

---

87
Аммо бунда миянинг 
ижодий кучлар тўп-
ланадиган ўнг ярим ша-
рини машқ қилдириш 
ҳам ундан кам аҳамиятга 
эга эмас. 
Маълум шаклни бериб, 
компьютер дастуридан 
ҳам фойдаланиш мум-
кин. Бу фақат сизгагина 
эмас, танишларингизга 
ҳам эслаб қолишни тако-
миллаштириш имконини беради. Сиз ўз топ-
шириқларингизни замон (вақт), макон (ҳудуд) 
ва мавзули шароитлар (шартлар)га мувофиқ 
тузилмалаштира олишингиз мумкин. Шунинг-
дек, ўқиш, ўрганиш давомида олинган ўз шах-
сий кузатувларингизни ҳам таснифлаш, кейин 
эса шахсан сизга энг яқин бўлган асосий вази-
фаларга мувофиқ ишлаш учун ўз хотирангизга 
баҳо беришингиз лозим бўлади.
АнтОнИМ, пАРОнИМ, қОФИя
Хотирани машқ қилдириш – 
товушларнинг ўхшашлиги ва ассо-
циацияга асосланган. Ундан фақат 
рақамларни эслаб қолишдагина 
эмас, ҳаётнинг бошқа соҳаларида 
ҳам фойдаланиш мумкин.
Агар янграш оҳанги билан маълум бир сон-
ларни эслатадиган сўзлар танланса, уларни «то-
Ё ш к и тобхон-
л а р у чун маъ-
л у м о т :
А с т р и д 
П л е с л ь 20 ёши-
д а А в стриянинг 
х о т и р а
б ў й и ч а 
ч е м п и о н а т и д а 
у ч
к а р р а 
ғ о л и б 
б ў л -
д и .

---

88
вуш-рақам» усули бўйича эслаб қолиш мумкин. 
Кўҳна Самарқанд шаҳрида ҳар икки йилда 
бир маротаба ўтказиладиган «Шарқ таронала-
ри» Халқаро фестивали ҳақида эсланг. Шунинг 
учун хаёлингизга дарров икки рақами келади. 
Ўйлаб кўринг, балки сизнинг ақлингизга 
0 дан 10 гача бўлган рақамлар учун бошқа 
сўзлар келиб қолар. Агар бундай иш муваф-
фақият билан олдинга силжиб борса, сиз тез-
да 11 дан 20 гача бўлган сонларга ҳам сўзлар 
(товушлар) топа оласиз.
Бу усул ёрдамида рақамларни эслаб қолиш 
учун боғловчи ибораларни тузиш жуда яхши 
самара беради. Мисол учун:
Кир – бир, укки – икки, пуч – уч, мўрт 
– тўрт, теш – беш, олди – олти, кетди – 
етти, бигиз – саккиз, тўнғиз – тўққиз, тол 
– ноль. Агар истасангиз, паронимлардан ва 
бошқа қофиядош сўзлардан ҳам фойдала-
нишингиз мумкин.
Энди эса бирор бир рақамлар кетма-кет-
лигини, масалан, 240185 ва 39637 ни эсда 
сақлаб қолиш учун шу рақамларнинг ҳар би-
рига ўхшаб кетадиган сўзлардан жумла туза-
миз: Укки (2) мўрт (4) толни (0) кир (1), аммо 
бигиздек (8) ўткир тумшуғи билан тешди (5). 
Пуч (3) ковакдан қўнғизни (9) олди (6) ва учиб 
(3) кетди (7).
Кейинги мавзуларда сонларни эслаб қо-
лишнинг бошқа, анча самарали техникаси 
билан батафсил танишамиз. 

---

89
Эътиборингизга қуйидаги 12 тушунча ҳа-
вола этилади: 
1) Алпомиш; 
2) тандир кабоб; 
3) лазги; 
4) Регистон майдони; 
5) метро; 
6) Амир Темур дарвозаси; 
7) Бобур; 
8) Гулистон; 
9) Лаби Ҳовуз; 
10) Чуст пичоғи; 
11) Работи Малик сардобаси; 
12) Шоҳимардон кўли. 
Энди бу 12 та тушунчани рақамлар билан 
боғлашга ҳаракат қиламиз. 1 рақамини Ал-
помишнинг ўз юртига йиллар ўтиб чол қиё-
фасида келгани ва ўгай укаси Ултонтозни 
енггани тасвири билан боғлаймиз, 4 рақа-
мини эса «Регистон майдони»да сайр қилиб 
юрганимиз ҳақида хаёл суриб, эсда сақлаб 
қолишга ҳаракат қила-
миз. Бунда рақамларни 
исталган тушунча билан 
боғлаш борасидаги кенг 
имкониятлар фантазия-
миз ихтиёрига тақдим 
этилади.
Рўйхатдаги ҳамма ту - 
шунчаларни белгилан-
ган бир изчилликда эс- 
лаб қола олиш ёки қо-
лолмаслигингизни тек-