Феъл сыз туркуми

Masalan:  ishla  –  eganing  o'zi  bajaradigan  harakati,  ammo  yasan  – 

eganing o'zida yangi holatni vujudga keltiradigan harakatdir.  

 

Fe'llarda 5 ta nisbat bor:  

1. 

Aniq nisbati.  

2. 

O'zlik nisbati.  

3. 

Majhullik nisbati.  

4. 

Birgalik nisbati.  

5. 

Orttirma nisbat.  

 

1. ANIQ NISBAT 

 

 

Aniq  nisbatdagi  fe'lda  harakat  ega  tomonidan  bajariladi,  to'ldiruvchi  esa 

ko'pincha  harakatning  ob'yekti  bo'ladi.  Masalan,  Kulgi  umrga  umr  qo'shadi 

(Maqol). Yoki: Shoira gullarning muattar hidini uzoq hidladi.  

 

 

 

 

2. O'ZLIK NISBATI. 

 

 

O'zlik  nisbatida  harakatning  bajaruvchisi  bilan  ob'yekti  bir  shaxsning  o'zi 

bo'ladi.  Masalan,  kiyin,  yuvin,  taran  kabi.  O'zlik  nisbati  quyidagi  qo'shimchalar 

bilan yasaladi:  

a)  fe'l  negiziga  unlidan  so'ng  –n, undoshdan  so'ng  esa  –in  qo'shimchasini 

qo'shish orqali. Masalan, tara-n, yasa-n, yuv-in, kiy-in kabi;  

b)  fe'l negiziga –ish qo'shimchasini qo'shish bilan. Masalan, ker-ish kabi;  

---

 

5 

d)  fe'l  negiziga  unlidan  so'ng  –l,  undoshdan  so'ng  –il  qo'shimchasini 

qo'shish bilan. Masalan, surka-l, shosh-il kabi;  

e)  –lan (-la]n) qo'shimchasini qo'shish bilan fe'l ham o'zlik nisbatida bo'ladi.