|
Фойдаланилган адабиётлар рўйхати
1. Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг
мамлакатимизни 2014-йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантириш якунлари
ва 2015-йилга мўлжалланган иктисодий дастурнинг энг мухим устувор
йўналишларига бағишланган Вазирлар Махкамасининг мажлисидаги
маърузаси. //Халқ сўзи, 18.01.15 й. “Иқтисодиёт ва инновацион
технологиялар” илмий электрон журнали. № 5, сентябрь-октябрь, 2015 йил
www.iqtisodiyot.uz 11
2. «Ўзбекенгилсаноат» ДАК маълумотлари
3. www.engilsanoat.uz –Ўзбекенгилсаноат ОАЖнинг расмий сайти
4. http://tuqimachi.titli.uz- Toshkent to`qimachilik va yengil sanoat instituti
To’qimachi gazetasi
* * *
155
ЎЗБЕКИСТОНДА ТЎҚИМАЧИЛИК САНОАТ КОРХОНАЛАРИДА
ИШЛАБ ЧИҚАРИШ ҚУВВАТЛАРИДАН САМАРАЛИ
ФОЙДАЛАНИШ ВА ЁНҒИН ХАВСИЗЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШ
МАСАЛАЛАРИ
Ф.Ғ.Сулаймонов, Д.И.Мавлонов, Б.Б.Азодов
(ФВВ Академияси 5-босқич курсантлари)
Калит сўзлар:
саноат, пахта толаси, тўқимачилик корхоналари, ишлаб
чиқариш қувватлари, енгил саноат, омиллар, дастгоҳлар.
ртимиз
ижтимоий-иқтисодий
тараққиётида
қўлга
киритилаётган юксак натижалар, энг аввало, янгидан-янги
замонавий тармоқ ва ишлаб чиқариш қувватларининг йўлга
қўйилиши, бунинг таъсирида мамлакатимиз иқтисодий салоҳиятининг
сезиларли даражада ортиб бораётгани, яратилаетган маҳсулот ҳамда
кўрсатилаётган хизмат турларининг кўпайиб, сифатининг тубдан яхшиланиб
боришини
таъминламоқда.
Ўзбекистон
Республикаси
Президенти
Ш.Мирзиёевнинг «Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш
бўйича ҳаракатлар стратегияси тўғрисида»ги фармонининг чиқарилиши бу
борада барча жабҳаларда бажарилиши ва амалга оширилиши лозим бўлган
вазифаларни белгиланишида муҳим аҳамият касб этмоқда.
Ушбу Ҳаракатлар стратегиясига кўра:
-қабул қилинган ўрта муддатли дастурлар асосида макроиқтисодий
мувозанатни сақлаш, таркибий ва институционал ўзгартиришларни
чуқурлаштириш ҳисобига ялпи ички маҳсулотнинг юқори ўсиш
суръатларини таъминлаш;
- миллий иқтисодиётнинг мутаносиблиги ва барқарорлигини таъминлаш,
унинг таркибида саноат, хизматлар кўрсатиш соҳаси, кичик бизнес ва
хусусий тадбиркорлик улушини кўпайтириш;
- саноатни юқори технологияли қайта ишлаш тармоқларини, энг аввало,
маҳаллий хомашё ресурсларини чуқур қайта ишлаш асосида юқори қўшимча
қийматли тайёр маҳсулот ишлаб чиқариш бўйича жадал ривожлантиришга
қаратилган сифат жиҳатидан янги босқичга ўтказиш орқали янада
модернизация ва диверсификация қилиш; - иқтисодиёт тармоқлари учун
самарали рақобатбардош муҳитни шакллантириш ҳамда маҳсулотлар ва
хизматлар кўрсатиш бозорларида монополияни босқичма босқич
камайтириш;
- принципиал жиҳатдан янги маҳсулот ва технологиялар турларини
чиқаришни ўзлаштириш, бунга асосан ички ва ташқи бозорларда миллий
товарларнинг рақобатбардошлигини таъминлаш каби вазифалар белгилаб
берилган.
Ю
156
Мамлакат
иқтисодиётини
изчил
ривожлантириб
бориш
ва
рақобатбардошлигини
ошириш
шароитида
енгил
саноат
миллий
иқтисодиётнинг жадал ривожланаётган тармоқларидан бири ҳисобланади.
Мустақиллик йилларидан бошлаб, мазкур тармоққа алоҳида эътибор
қаратилаётганлиги туфайли Ўзбекистон нафақат пахта хомашёси
етиштирувчи, балки уни қайта ишлаш салоҳияти юксалиб бораётган
давлатлар қаторидан жой олди.
Тўқимачилик саноати машиналари, дастгоҳдари базасини яратишда
40-йилларда қурилган «Тоштекстильмаш» заводининг ҳиссаси катта бўлди.
Урушгача бўлган йилларда Қўқон ип йигирувпайпоқ тўқув кти, Фарғона,
Тошкент трикотаж буюмлари фкалари, Марғилон шойи, Самарқанд янги
трикотаж фабрикаси барпо этилди. Уруш йилларида (1941 - 1945) Тошкентга
Ростов Дон шахридан трикотаж, Ленинграддан ип, Марғилонга Ижевскдан
шойи тўқиш, Фарғонага йигирувтўқув фкаси кўчириб келтирилди. Натижада
Ўзбекистонда Тўқимачилик саноати ўсиш суръатлари тезлашди. 50-йилларда
янги корхоналарни қуриш, ишлаб турган корхоналарни кенгайтириш давом
этди. 60-йиллар ўрталарида Наманган кастюмбоп ва штапель газламалар
корхонаси қурила бошланди. Тошкентда «Малика» трикотаж ишлаб
чиқариш, Бухоро тўқимачилик корхонаси (1973-1976), Наманган нотўқима
материаллар ишлаб чиариш бирлашмаси (1974), Поп нотўқима материаллар
корхонаси (1977), Андижон ип газлама ктининг 1 навбати (1981), Хива гилам
корхонаси қуриб ишга туширилди. 80-йилларда йирик тўқимачилик
корхоналарида бир қанча филиаллар очилди. Шунингдек, Пахтаобод,
Чувама, Қўрғонтепа, Марқаматда ҳамда Ғиждувон ва Вобкентда фабрикалар
қурилиб ишга туширилди. Филиалларда ҳам ишлаб чиқариш технологик
циклининг тугал бўлишига эришилди.
90-йилларда Ўзбекистон янги сифат ўзгаришлари босқичига ўтди.
Республиканинг хорижий мамлакатлар билан ҳамкорлик алоқалари тобора
кенгайиб, чет эллик шериклар билан барпо этилган қўшма корхоналар сони
кўпайиб борди.
157
Тўқимачилик буюмлари ишлаб чиқариш қадим замонларда пайдо
бўлган. Ғўза экиш, қўлда ип тайёрлаш ва газлама тўқиш Ҳиндистон, Хитой,
Миср ва Ўрта Осиёда милоддан бир неча аср илгари маълум бўлган.
Тўқимачилик саноати машиналашган ишлаб чиқаришга биринчи бўлиб ўтган
саноат тармогидир. Европада 18-асрнинг 2 ярмидаги саноат тўнтариши шу
тармоқдан бошланган.
Do'stlaringiz bilan baham: |
