Favqulodda vaziyatlar va aholi muhofazasi

3-sinfga (xavfli) va 4-sinfga (kam xavfli) qolgan barcha kimyoviy birikmalar kiradi.

Kimyoviy xolatni baholash bo‘yicha masala yechish uslubi bilan tanishib chiqamiz.

3.2. Favqulodda vaziyat natijasida iqtisodiy ob'yektdagi yuzaga kelgan avariya natijasida aholining zaharlanishini ehtimolini misol orqali ko’rib chiqamiz.
Kimyoviy zaharlanish zonasida joylashgan aholi punktlari ulardagi odamlar, qishloq xoʻjaligi hayvonlari va oʻsimliklar bilan birgalikda kimyoviy zaharlanish ehtimoliy oʻchogʻini tashkil etadi.
Favqulodda vaziyat natijasida iqtisodiy ob'yektdagi avariya yuzaga kelish natijasida, zararlangan havoni oqibatlarini quyidagi ma'lumotlar bilan aniqlang: xavfli kimyoviy moddalar turi va shartlari – ammiakning, bosim ostidagi suyuqlik; To'kilgan xavfli kimyoviy moddalar miqdori Q₀ = 1600 т;
havli kimyoviy moddalarning qalinligi H = 1 metr;
meteorologik sharoit - izotermiya;
havo harorati T_V = 10 ° C; (10 m balandlikda) yuza qatlamda shamol tezligi V₁₀ = 2 m / s;
Voqea sodir bo'lganidan keyin o'tgan vaqt N = 4 soat;
Dastlabki ma’lumotlar:

• 
  Mumkin bo'lgan kimyoviy ifloslanish sohasidagi aholi zichligi:
  

shaharda, Δ=3100 одам/км²; shahar atrofi hududida, Δ'= 150 оdam/км².

• 
  Aholini gaz niqoblari bilan ta'minlash:
  

shaharda, _{ } = 60 %; shahar atrofi hududida, _{ } = 50 %.

• 
  Aholini boshpanalar bilan ta'minlash:
  

shaharda, _{ }= 10 %; shahar atrofi hududida, _{ }= 0 %.

• 
  Xavfli kimyoviy moddalar chiqadigan manbadan aholi punktigacha bo'lgan masofa, x = 3 km.
  
• 
  Aholi punktining nominal diametri, 5 km.
  

Hisoblash:
1. Xavfli moddalarning tarqalish chuqurligini aniqlash .
1.1. Birlamchi bulutga o'tgan ammiakning ekvivalent miqdorini quyidagi formula bo'yicha hisoblaymiz: Birlamchi bulutga o’tgan ammiakning ekvavalent miqdori (1 formula) bilan 1-jadvalda keltirilgan koeffisentlarni o’z o’rniga qo’yish orqali quyidagicha topiladi.
_{ }.
1.2. Ikkilamchi bulutga o’tgan ammiakning ekvavalent miqdori (2) formula bilan 1-jadvalda keltirilgan koeffisentlarni o’z o’rniga qoyish orqali quyidagicha topiladi.

bu yerda _{ }=0,18 (xavfli kimyoviy moddalarning fizik-kimyoviy xususiyatlariga bog’liq koeffitsient (1-jadval); _{ } =0,025 (xavfli kimyoviy moddalarning fizik-kimyoviy xususiyatlariga bog’liq koeffitsient (1-jadval); _{ } =0,04 (xavfli kimyoviy moddalarning fizik-kimyoviy xususiyatlariga bog’liq koeffitsient (1-jadval); _{ } = 1,33 shamol tezligini hisobga olgan holda koeffitsient (2-jadval);_{ } = 0,23 (havoning vertikal barqarorlig darajasini hisobga olgan koeffitsient: teng - 1 - teskari, 0,23 - izotermik va 0,08 - konveksiya uchun); avariya boshlanganidan keyin o'tgan vaqtga (N) va T (h) moddasining bug'lanish davomiyligiga (T <1 soat K₆ = 1 da) bog'liq bo'lgan koeffitsient, N = 4 soatni tashkil etadi, К₆ = N^0.8 = 4^0.8 = 3.03 ga teng._{ } – ikkilamchi bulutning shakllanishi tezligiga havo haroratining taʼsirini hisobga olish koeffitsiyenti; Q₀ = 1600 т -To'kilgan xavfli kimyoviy moddalar miqdori;
_{ },
qirg'oq balandligi H = 1 metr; h - to'kilgan xavfli kimyoviy moddalarning erkin (qirg'oqqa) to'kilishi - 0,05 m; d - suyuq xavfli moddalarning zichligi 0,681 t/m³ (1-jadval);
_{ } teng qabul qilinadi: