Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova


Xafaqon xastaligi , uni tashhislash va davolash



Download 3,05 Mb.
Pdf ko'rish
bet225/301
Sana20.09.2021
Hajmi3,05 Mb.
#180093
1   ...   221   222   223   224   225   226   227   228   ...   301
Bog'liq
ibn sino talimoti

Xafaqon xastaligi , uni tashhislash va davolash 
        Xafaqon  -  yurakka  aziyat beruvchi  -yurakning  o’zida,  yoki  uning g’ilofida 
yo yurakka u bilan yonma-yon turgan va hamkor a`zolardan keladigan - har bir narsa 
sababli yurakda paydo bo`ladigan uchganga o’xshash bir harakatdir. 
Xafaqon  goho    moddadan,  goho  moddasiz  (sodda)  mizojdan,  goho  shishdan, 
goho  uzluksizlikning  buzilishidan,  ba`zan  esa  chetki    biror  bir    sababdan  va  qattiq 
hisdan (qo’rqishdan) paydo bo`ladi. 
Xiltli modda qondan, rutubatdan, savdodan, safrodan va yeldan iborat bo`ladi. 
-moddasiz  sodda  mizojdan  bo`ladigan  xafaqonda  harbir  kuchaygan  mizoj 
yurakda  kuchsizlikni  keltirib  chiqaradi.  Kuchsizlik  -  yurak  quvvatining  qoldig’i 
bo`lsa,  iztirob  paydo  qiladi  –  go’yo  yurak  o’zidan  zararni  haydamoqchi  bo`ladi  va 
natijada  xafaqon  paydo  bo`ladi.  Xafaqon  haddan  tashqari  kuchli  bo`lsa,  hushdan 
ketishga  o’tadi,  behushlik  haddan  tashqari  bo`lsa  halok  qiladi.  Ba`zan  har  bir 
buzilgan sodda mizoj ham xafaqon paydo qilaveradi.  
Issiq shish xafaqon paydo qiladi, keyin behushlikni keltiradi, so’ng halok qiladi. 
Sovuq shish ham issiq shishga yaqin ba`zan halokatni bir oz kechiktiradi.  


283 
 
Uzluksizlikning  buzilishi  ham  qon  va  ruhning  yurakka  boradigan  yo’llarida, 
yurakning  yonverida  va  o’pka  bo’laklari  hisoblangan,  qattiq  tomirlarda  yuzaga 
keladigan tiqilmalar ham shunday holatga olib keladi.  
Chetki  sababdan  bo`ladigan  xafaqonning    misoli  tinkani  quritadigan  og’riqlar, 
yurakka yondosh shishlar moddasining yurakka ko’chishi va zahar ichishdan paydo 
bo`ladiganidir;  yana  jonivorlarning  chaqishlaridan  paydo  bo`ladigan,  ichda 
bo`ladigan  gijjalardan  ayniqsa,  ular  ovqat  va  axlat  to’xtaydigan  joylarning 
teppalariga chiqqan vaqtda paydo bo`ladiganidir.  
Yurak sezgisining nozikligidan bo`ladigan xafaqonga kelsak, yurak uning g’ilofi 
o’rtasidagi bo’shliqda, yo  g’ilof  jismida yoki uning tomirlaridan paydo bo`ladigan 
ozgina  yeldan,  yurakka  borib  taqaladigan  ozgina  sovuq  yo  issiq  kayfiyatdan  hatto 
yurak ishlarini kuchsizlantirmasa ham suv ichishdan keyin paydo bo`ladi.  
Hamkorlik  sababli  bo`ladigani  esa,  yo  isitmalarda,  ayniqsa  vabo  isitmalarida 
bo`lgani kabi butun badan hamkorligi bilan bo`ladi. Yurak  g’ilofida bo’sh yo qattiq 
shish  paydo  bo`lsa,  yurak  g’ilofining  hamkorligi  bilan  bo`ladi  yoki  me`daning 
hamkorligi  bilan  bo`ladi:  me`da  og’zida  yopishqoq,  shishasimon  xilt  yoki 
achishtiruvchi safro bo`lsa yoki me`dada ovqat buzilib qolsa, goho me`dadagi xilt yo 
uning og’zidagi toshma  yaralar yoki qattiq qusishdan keyin bo`ladigan bo’shashuv 
sababli  me`da  hamkorligi  bilan  xafaqon  zo’rayadi,  hatto  shu    hamkorlik  xafaqoni 
bilan yurakning o’zidagi sabab bilan bo`ladigan xafaqonni ajratib bo’lmaydi. Ba`zan 
me`da og’zida ketma-ket o’chish bo`ladi. Bu yurak xafaqoniga juda o’xshaydi. 
Gohida  o’pkaning  yurakka  yondosh  tomonida  tiqilmalar  ko`payib  nafas 
keragicha  o’ta  olmagach,  o’pkaning  hamkorligi  bilan  xafaqon  paydo  bo`ladi;  bu 
xafaqon omon qo’ymaydigan nafas siqilishidan darak beradi. Goho buxron sababli 
va  buxron  paytida  xiltlarda  paydo  bo`ladigan  harakatlar  sababli  xafaqon  paydo 
bo`ladi. Kishi biror kasallikdan keyin xafaqondan shikoyat qilsa, u kishida o’qchish 


284 
 
va ko`plab safro tashlab, ko`ngil aynishi bosilmasa, bu yomon va me`da tirishuvidan 
dalildir.   

Download 3,05 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   221   222   223   224   225   226   227   228   ...   301




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish