Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

 
Issiq xafaqonni davolash 
Agar bu xafaqon moddali bo`lib moddani bo’shatsang, lekin uning ta`siri qolgan 
bo`lsa, yoki issiq xafaqon moddasiz bo`lsa, unday kishiga oz va foydali ovqat berish 
kerak.  Masalan:  ozgina  rayhoniy  sharob  qo’shilgan  gul  suvida  ivitilgan  non,    olma 
sharbati,  olma  sho’rvasi va  yangi tayyorlangan  ayron  ham  beriladi.  Qovoq,  yaman 
boqilasi va sovuqlik mevalar beriladi. Jo’ja go’shti, kaklik go’shtidan qilingan karis 

---

288 
 
va  ullom  deb  ataladigan  ovqatlar  beriladi.  Shularga  uzum  go’rasi  va  nordon  olma 
suvi bilan o’tkir sirka tayyorlab ustiga gul suvi va tol suvi sepib beriladi. Limon suvi 
ham yaxshi foydali. Kasallik kuchayib alangalanish zo’raysa, sovuq suv va gul suvi 
aralashtirilgan  kor  suvini  birin  ketin  ichiriladi.  Ketidan  meva  sharbatlari,  djem 
olmasi  sharbati  ichiriladi.  Shu    narsalardan  kofurni  eritish  kerak  bo`lsa  eritiladi. 
Ba`zan  bir  ritldan  ikki  ritlgacha  miqdorda  qattiq  ichirishga  to’g’ri  keladi.  Gohida 
issiq xafaqonni Xitoy  rovochidan 1 dirhamni sovuq suv bilan aralashtirib bir necha 
kun  davomida  ichish  foydali.  Havoni  sovitish  kerak.  Kofur  va  sandaldan 
tayyorlangan sepiladigan dorilar sepiladi.  
Havoni  tez-tez  almashtirib  turish  zarur.  Yurakka  sandal,  gul  suvi,  temirchilar 
suvi,  kofur,  gul,  taboshir  va  yasmiqdan  tayyorlangan  sovutuvchi  quyuq  surtma 
dorilarni  qo’yishdan  beparvo  bo’lmaslik  kerak,  u  dori  isitmalarda  yurakka  qo’yib 
bog’lanadi. Foydali bo`lgan murakkab dorilardan kofur kulchalar  za`faron yaprog’i 
solingan sitron sharobi bilan ichiriladi. Yana shirin mushk dorisi, ko`ngilni xursand 
qiluvchi  sovuqlik  dori  ichiriladi.  Issig’i  qattiq  bo’lmagan  xafaqonda  2  bo’lak 
taboshir, hind udi va olila shirasining har biridan bir dirham, xilva qaramfilning har 
biridan 1 dirham, kofurdan 1 dirham va katirodan 3  dirham olib yantoq shakar suvi 
bilan  kulcha  qilinadi.  Har  bir  kulcha  yarim  dirham  vaznda  bo`ladi.  Issiqni 
tushirishda  kuchliroq  dori:  koxu  urug’i,  sachratki  urugi,  taboshir,  gul,  sandal, 
semizo’t  urug’i, govzabon, quruq kashnich, marjon, kahrabo, marvarid - shularning 
har  biridan  davolovchining  fikriga  muvofiq  olib  2  dirham  vaznli  elaki  qilib 
ishlatiladi va  bu juda foydalidir.