Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Mavzu savollari 
1. Inson organizmini sharqona tabobat usulida urganish 
2.Asosiy va yordamchi organlar haqida tuincha berish
3.Qurol a’zolar vazifalari haqida tushuncha berish 
4.Xizmat qiluvchi a’zolar,vazifalari haqida tushuncha berish 
5.Foydali va mutlaq ish bajaruvchi a’zolar haqida tushuncha berish 

---

67 
1.4. §.
ABU ALI IBN SINO TA`LIMOTIGA ASOSAN XASTALIKLAR, 
ULARNING ASOSIY SABABLARI, XASTALIKLARNI TASHXISLASH 
USLUBLARI VA XASTALIK BELGILARI 
Ekologiya, ya`ni organizm bilan tashqi muhit o`rtasidagi munosabat 
haqidagi fanning yuzaga kelishini va "Ekologiya" ("oikos" -yunoncha xonadon, 
yashash joyi, "logos- fan") iborasining qo`llanilishi 19 asrda yashab o`tgan nemis 
tabiatshunos olimi Ernest Gekkel' (1834-1919 y) nomi bilan bog’liq va u ekologiya 
fanining otasi deb qaraladi. Bu borada e`tiroz qilishimiz kerakki, qariyb 1000 yil 
avval buyuk vatandoshimiz tibbiyot dahosi Abu Ali ibn Sinoning hozirda 
"Ekologiya" deb yuritilayotgan atrof muhitning deyarli barcha omillari ularga 
insonning, jonzotlarning ta`siri va nihoyat bu omillarning inson va jonzotlarga aks 
ta`siri to`g’risidagi mashhur iboralarini keltirishning o`zi kifoya. "Chang 
bo`lmaganda inson 1000 yil yashagan bo`lar edi" yoki "havo toki muvozanatlangan 
va toza bo`lsa, unga (pnevmaga) begona qo`shimchalar qo`shilmasa, u salomatlik 
garovi bo`ladi, aks holda turli kasalliklarga sabab bo`ladi". 
Sabab - bu oldin paydo bo`ladigan va odam gavdasida qandaydir bir holatni 
keltirib chiqaruvchi yoki bu holatni turg’unligicha saqlab turuvchidir. 
Kasallik esa kishi gavdasidagi g’ayritabiiy bir holat bo`lib, u g’ayritabiiy 
mizojdan, yo g’ayri tabiiy tarkibdan paydo bo`ladi. 
Ba`zan bir kasallik ikkinchi kasallikni keltirib chiqarishga sabab bo`ladi.
Hatto kasallikning yuz berishi kasallikning sababi ham bo`la oladi. Masalan, kuchli 
og’riq hushdan ketishlikka sabab bo`ladi, qattiq og’riq – og’riq sohasida shishni 
hosil bo`lishiga sabab bo`ladi. Ba`zan xastalikning yuz berishi o`z - o`zidan 
kasallikka aylanadi, isitmadan paydo bo`lgan bosh og’rigi kabi, bu ko`pincha 
o`rnashib mustahkam bo`lib oladi, hatto kasallikka aylanib ketadi.