Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Quvvatlar 
Hayotiy 
Nafsoniy 
Tabiiy 

---

56 
 
Quvvatlar to`g’risida
Hayotiy ruhning rais a`zolari mizojini qabul qilib sifat o`zgarishi natijasida shu 
a`zolarga ta`sir ko`rsatishga layoqatligi sababli bu a`zolarda ma`lum faoliyat 
bajaruvchi ta`siriga quvvat deyiladi. Quvvatlarning turlari ko`p, ularning har biri 
biror boshqaruvchi a`zoda bo`ladi, bu a`zo o`sha quvvatning manbai va o`rnidir. 
Masalan: nafsoniy quvvatlarning manbai bosh miya, tabiiy quvvatlarning manbai esa 
jigar bilan moyaklar bo`lsa, hayotiy quvvatlarning manbai yurakdir.
Quvvatlar o`rnashgan a`zolari va bajaradigan vazifalarini uch turga bo`lib 
o`rganamiz.
Hayotiy quvvatlar yurakda o`rnashgan bo`lib, his va harakatlarni 
harakatlantiruvchisi bo`lgan hayotiy ruh ishini tartibga soladi va yurak 
mushaklarining qisqarishi va bo’shalishini amalgà oshiradi. Tabiiy quvvatlar 
o`rnashgan joyi va bajaradigan ishiga ko`ra o`z navbatida ikki guruhga bo`linadi. 
1 - guruh quvvatlar jigarda o`rnashgan bo`lib, shaxsni saqlash va o`stirish 
vazifasini bajaradi. 
 
 
 
 
1. Qisqaruvchi 
2. Bo’shashuvchi
 
1. Tashqi sezgi 
2. Ichki sezgi 
3. Harakat 
1. Xizmat qilinuvchi 
2. Xizmat qiluvchi 
 

---

57 
2 - guruh moyaklarda o`rnashgan bo`lib, navni saqlash uchun xizmat qiladi. 
Gavda aralashmasida urug’ moddasini ajratadi.
Nafsoniy quvvatlar o`rnashgan joyi bosh miya bo`lsada, lekin yaxshiroq 
o`rnashgan joyi miya qorinchalarida, bu ham o`rnashgan joyi va vazifasiga qarab 
uch turga bo`lib o`rganiladi.
1 turi - tashqi sezgi quvvatlari. 
2 turi - ichki sezgi quvvatlari. 
3 turi - harakat quvvatlari.