Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Yoqadigan yoki yoqmaydigan va zarar keltiradigan narsalardan dalil
olinishiga kelsak, bunda me`daga sovutuvchi narsalar yoqadimi yo qizituvchi 
narsalarmi, yoki qurituvchi va ho’llovchi narsalar yoqadimi uni kuzatish kerak.
Me`dadagi mavjud sezishdan dalil olinishi:
me`dada achishish emas, balki 
og’irlik sezilsa, modda shishasimon shilliqdan iborat bo`ladi, agar achishish va 
alangalanish sezilsa, modda achchiq, yoki sho’r bo`ladi. Alangasiz achishish 
moddaning nordonligini bildiradi me`da yengilligi bilan birga achishish sezilsa, 
modda siyrak yoki oz bo`ladi lekin achishish bilan birga og’irlik ham sezilsa, modda 
quyuq yoki ko`p bo`ladi. 
Me`daning boshqa a`zolarga hamkorligida me`da ahvoliga dalolat
qiladigan 
belgilarga kelsak, ularning ba`zisi, masalan, aql chalkashligi, juda og’ir uyqu, qotib 
qolish va vasvasa - miyaga tegishli bo`ladi, ba`zilari, masalan, behushlik, xafaqon va 
tomir urishi buzuqligi - yurakka tegishli bo`ladi, ba`zisi esa, masalan, nafasning 
butunlay yuk bo`lib qolishi, qiynalib nafas olish va nafas olishning buzilishi 
umumiy bo`ladi. 
Me`daning tabiiy mizojlari 
Tabiiy issiq mizojning belgilari qoramol va g’oz go`shti va boshqa shu xil 
kuchli ovqatlarni yaxshi hazm qilishi hamda jo’ja go`shti va sut kabi latif va yengil 
ovqatlarning buzilishi, eng issiq, mizojli ovqatlarni yaxshiroq qabul qilishi va 
hazmning ishtahadan ustunligidir. Tabiiy sovuq mizojning belgisi shuki, unda 
ishtahadan kamchilik bo’lmaydi, biroq hazmda kamchilik bo`ladi, bunday me`dada 
latif va yengil ovqatlar hazm bo’lmaydi va u eng sovuq mizojli ovqatlarni yaxshiroq 
qabul qiladi. Tabiiy quruq mizojning belgisi odatda tashnalik ko`p bo`ladi, lekin bir 
oz narsa ichish bilan uni qondirish mumkin, ko`p miqdorda ichilsa og’ir qiladi, 
unday me`da eng quruq ovqatni yaxshiroq qabul qiladi. Tabiiy ho’l mizojning 
belgisi tashnalikning kamligi, ko`p ichishni yengil ko`tara olish va undan me`daning 
og’ir bo`lmasligidir. Bunda me`da eng rutubatli ovqatlarni yaxshiroq, qabul qiladi. 

---

298