Farmokognoziya oxiri p65

Kimyoviy tarkibi.
Gulto‘plamlar tarkibida 1,5—2% efir mo-
yi, flavonoidlar (kversetin, luteolin, apigenin va boshqalar),
alkoloidlar, oshlovchi moddalar va tanatsetin achchiq moddasi
bo‘ladi.
Ishlatilishi.
Oddiy dastarbosh guli gijja haydash uchun
hamda jigar va ichak kasalliklarini davolashda ishlatiladi.
Dorivor preparati.
Damlama, tanatsexol preparati (kukun
yoki tabletka holida chiqariladi). Preparat tibbiyotda o‘t haydovchi
vosita sifatida ishlatiladi.
Mahsulot jigar kasalliklarida (xoletsistit, gepatit va boshqa-
lar) ishlatiladigan choy-yig‘malar va Zdrenko yig‘masi tarkibiga
kiradi.

---

277
QUSH TORON YERUSTKI QISMI – HERBA POLYGONI
AVICULARIS
O‘simlikning nomi.
Qush toron (qiziltasma) — Polygonum
aviculare L., torondoshlar — Polygonaceae oilasiga kiradi (72-
rangli rasm).
O‘qildizli, bo‘yi 30 sm gacha bo‘lgan bir yillik o‘t o‘simlik.
Poyasi yoyilib o‘suvchi, shoxlangan. Bargi mayda, cho‘ziq lan-
setsimon, to‘mtoq uchli, tekis qirrali, poyada bandi bilan ket-
ma-ket o‘rnashgan. Bargbandi bilan poyani o‘rab turuvchi yon-
dosh bargchalardan tuzilgan yupqa pardachalari bor. Gullari
yashil, 1—5 tadan barg qo‘ltig‘iga joylashgan. Gulqo‘rg‘oni oddiy
bo‘lib, yarmigacha qirqilgan va cheti qizg‘ish yoki oqish rangga
bo‘yalgan 5 ta tojbargdan tashkil topgan. Otaligi 8 ta, onalik
tuguni bir xonali, yuqoriga joylashgan. Mevasi — uch qirrali,
qora yong‘oqcha. lyun oyidan boshlab kuzgacha gullaydi.
Geografik tarqalishi.
O‘simlik keng tarqalgan bo‘lib, qariyb
hamma tumanlarda uchraydi. Asosan, yo‘l yoqalarida, tashlandiq
yerlarda, ariq bo‘ylarida, ekinlar (ayniqsa bug‘doyzor) orasida
o‘sadi.
Mahsulot tayyorlash.
O‘simlik gullash davrida yerustki qismi
o‘roq bilan o‘rib olinadi. Soya va havo kirib turadigan yerda
quritiladi.