Farmokognoziya oxiri p65

9. Auronlar
— auron hosilalari, sariq yoki zarg‘aldoqrangli
birikmalar, Â halqasi 5 a’zoli bo‘ladi.
10. Izoflavonlar
— halqasi (fenil radikali) Â halqasini
uchinchi uglerod atomiga birlashgan bo‘ladi.
FLAVONOIDLARNING FIZIK VA KIMYOVIY XOSSALARI
O‘simliklardan ajratib olingan sof holdagi flavonoidlar (gli-
kozidlar va aglikonlar) rangsiz yoki zarg‘aldoq va sariq rangli
kristall moddadir. Flavonoidlarning glikozidlari spirtda yaxshi,
sovuq suvda yomon eriydi. Efir, xloroform va boshqa organik
erituvchilarda erimaydi, aglikonlari esa spirt, efir va asetonda
yaxshi eriydi. Flavonoidlar qaynoq suvda yaxshi erib, suv
sovigandan so‘ng qaytadan cho‘kadi. Antotsianlar va ular-
ning aglikonlari – antotsianidinlar rangi eritma (yoki hujayra
shirasining) pH sharoitiga bog‘liq. Odatda, bu guruh birik-
malar kislotali sharoitda qizil, pushti, zarg‘aldoq, ishqoriy
sharoitda esa binafsha, ko‘k va zangorirangda bo‘ladi.
UÂ va ko‘k-binafsha nurlar ta’sirida flavonoidlar turli
rang bilan tovlanadi. Bu tovlanish ularning molekulasidagi Â
halqasining oksidlanish darajasiga va molekulaga joylashgan
funksional guruhlarning soni va o‘rnashgan joyiga bog‘liqdir.

---

268
FLAVONOIDLARNI TAHLIL QILISH USULLARI.
FLAVONOIDLARGA SIFAT REAKSIYALAR
Flavonoidlarga quyidagi sifat reaksiyalar qilinadi.
1. Sianidin reaksiyasi
(Sinod reaksiyasi).
Flavonoidlarning
spirtdagi eritmasidan yoki o‘simlikdan tayyorlangan flavonoid
ajratmasidan chinni idishchaga 2—3 ml solib, magniy kukuni va
konsentrlangan xlorid kislotadan 5—6 tomchi qo‘shib, suv
hammomchasida 1—2 minut qizdirilsa, qizil rang hosil bo‘ladi.
Bu reaksiya flavonlar, flavonollar, flavononlar va flavononollarga
xosdir.
2. Ammiak bilan reaksiya.
Chinni idishchada olingan flavo-
noidlarning spirtdagi eritmasiga ammiak eritmasidan qo‘shib,
suv hammomchasida biroz qizdiriladi. Reaksiya natijasida flavon-
lar, flavonollar, flavononlar va flavononollar eritmasi zarg‘al-
doq yoki qizil rangga o‘tadigan sariq rang hosil qiladi. Xalkonlar
va auronlar eritmasiga ammiak eritmasi qo‘shilishi bilan (qizdi-
rilmasdan) qizil yoki to‘q qizil rang hosil bo‘ladi. Antotsianlar
esa ammiak eritmasi ta’sirida zangori yoki binafsharangga bo‘ya-
ladi. Bu reaksiyani ishqor eritmalari bilan qilinsa ham yuqori-
dagiga o‘xshash natija olish mumkin.