Farmokognoziya oxiri p65

Mahsulotning tashqi ko‘rinishi.
Quritilgan barglar biroz qa-
lin, cho‘ziq lansetsimon, to‘mtoq yoki o‘tkir uchli, tekis qir-
rali yoki biroz to‘lqinsimon, ba’zan bir nechta mayda tishli,
asosiy va 3—4 yon tomirlari aniq bilinadigan, ust tomoni tuksiz,
yaltiroq, yashil rang, pastki tomoni och yashil, tomirlari sariq-
qo‘ng‘ir, asos qismi qizg‘ish bo‘lib, uzunligi 6—12 (20) sm,
eni — 1,5—3,5 sm. Mahsulot kuchsiz, o‘ziga xos hidga ega.
Kimyoviy tarkibi.
Sertuk angishvonagul o‘simligining bargi
tarkibida 0,5—1% gacha yurak glikozidlari bo‘ladi. Glikozidlar
yig‘indisidan lanatozid A, lanatozid B, lanatozid Ñ va boshqa
yurak glikozidlari ajratib olingan. Sertuk angishvonagul urug‘i
tarkibida ham yurak glikozidlari (digitalinum verum, digifolein
va lanofolein) bor.
Barg va urug‘ tarkibida yurak glikozidlaridan tashqari steroid
saponinlar, asetilxolin, flavonoidlar va boshqalar bor.
Har uchala À, Â va Ñ lanatozidlar (yoki digilanid A, digi-
lanid  va digilanid C) ferment ta’sirida o‘zidan bir molekula
glukoza hamda asetil radikali ajratib, digitoksin, gitoksin va
digoksin glikozidlariga aylanadi. Bu glikozidlar kislota ta’sirida 3
molekula digitoksozaga va o‘zining aglikoni (digitoksigenin,
gitoksigenin yoki digoksigenin)ga parchalanadi.
Ishlatilishi.
Sertuk angishvonagul o‘simligining dorivor
preparatlari qizil va yirik angishvonagul preparatlari singari yu-
rak kasalliklarini (surunkali qon aylanishini II—III darajali
yetishmovchiligi, aritmiya, taxikardiya va boshqalar) davolash-
da qo‘llaniladi. Farqi shundaki, sertuk angishvonagul dorivor
preparatlari tezroq organizmga so‘riladi, organizmda ko‘p
yig‘ilib qolmaydi (kumulatsiya xossasi kamroq) va siydik
haydash — diuretik ta’siri kuchliroq. Lekin bu o‘simlikni
preparatlari ham boshqa angishvonagul preparatlari singari
ehtiyotlik bilan va faqat shifokor maslahatiga ko‘ra ishlatilishi
zarar.