Farmokognoziya oxiri p65

Mahsulotning tashqi ko‘rinishi.
Tayyor mahsulot angish-
vonagul o‘simliklarining quritilgan bargidan iborat. Angishvo-
nagul o‘simliklarining bargi, asosan, bir-biridan barg plastin-
kasining shakli, ser yoki kamtukliligi, tomirlarining taraqqiy
etishi hamda plastinkasining qirrasi bilan farq qiladi.
Qizil angishvonagul o‘simligining barglari cho‘ziq tuxumsi-
mon, o‘tkir uchli, to‘mtoq, tishsimon qirrali, uzunligi 2—35
sm bo‘ladi. Barg plastinkasining yuqori tomoni burishgan, to‘q
yashil, pastki tomoni sertuk, kulrang, tomirlari yaxshi taraqqiy
etgan bo‘lib, aniq bilinib turadigan mayda to‘r hosil qiladi.
Yirik gulli angishvonagul o‘simligining barglari lansetsimon
yoki cho‘ziq lansetsimon, o‘tkir uchli, o‘tkir arrasimon qirrali
bo‘ladi. Barg plastinkasining har ikkala tomoni yashil rangli,
tuklar pastki tomonda tomirlar bo‘ylab joylashgan bo‘lib, barg
uzunligi 7—25 sm, eni 2—6,5 sm.
Mahsulot hidsiz va yoqimsiz-achchiq mazasi bor.
Mahsulotning mikroskopik tuzilishi. 
Ishqor eritmasi bilan
yoritilgan qizil angishvonagul o‘simligi barg plastinkasining
tashqi tuzilishi mikroskop ostida ko‘riladi (16-rasm).
Qizil va yirik gulli angishvonagul barglarining epidermis
hujayralari egri-bugri devorli bo‘ladi. Ustitsalar bargning yuqori
epidermisidan ko‘ra pastki epidermisida ko‘p uchraydi. Tuklar,
asosan, bargning pastki epidermisida joylashgan. Ular 2 xil
bo‘ladi: oddiy va boshchali tuklar. Oddiy tuklar uzun, 3 (ba’zan
5) hujayrali, biroz so‘galli, hujayra devori juda yupqa bo‘ladi,
ba’zan ayrim hujayralari tushib qolgani uchun u yerdagi tuk
devorlari bir-biriga tortilib birlashgan holda ko‘rinadi (angishvo-
nagul o‘simligiga xos). Boshchali tuklari mayda, ular ikki hu-
jayrali boshchadan va bir hujayrali kalta oyoqchadan iborat
bo‘lib, ustidan (ikki yonidan) qaraganda 8 raqamiga o‘xshaydi.
Ba’zan boshchasi bir hujayrali tuklar ham uchraydi.
Angishvonagulning hamma turlari bargida kalsiy oksalat
kristallari bo‘lmasligi, mayda, ikki hujayrali boshchali bezli va
uzun, oddiy, so‘galli tuklar bo‘lishi bilan xarakterlidir. Qizil

---

214
angishvonagul bargida oddiy tuklar zich, boshqa turlarda esa
siyrak joylashgan. Sertuk angishvonagulda oddiy tuklar 12
tagacha hujayrali bo‘lib, ular barg bandida va asos qismida
o‘rnashgan.
Angishvonagulning boshqa turlarini (malla angishvonagul,
sertuk angishvonagul va kiðrikli angishvonagul) barg epidermis
hujayralari ustki tomondan to‘g‘ri chiziqli bo‘lib ko‘rinadi. Ser-
tuk angishvonagul bargining epidermisi ustki tomondan aniq
ko‘rinadigan darajada qalinlashgan bo‘ladi.