Farmokognoziya oxiri p65

Geografik tarqalishi.
Salqin yerlarda, butalar orasida, o‘r-
mon chetlarida, jar bo‘ylarida, aholi yashaydigan joylarda,
bog‘ va polizlarda o‘sadi. Qoncho‘p keng tarqalgan: Ukraina,
Moldova, Belorus, Boltiqbo‘yi davlatlari, Rossiyaning Yevropa
qismi, Oltoy, Qozog‘iston, Sibir va Uzoq Sharqda uchraydi.
Mahsulot, asosan, Ukraina, Belorus, Rossiyaning marka-
ziy tumanlarida tayyorlanadi.
Mahsulot tayyorlash.
O‘simlikning yerustki qismi o‘simlik
gullagan vaqtida î‘rib olinadi. Soya va havo kirib turadigan joyda
quritiladi.
Mahsulotning tashqi ko‘rinishi.
Tayyor mahsulot poya,
barg, gul, ba’zan meva aralashmalaridan iborat bo‘ladi. Poyasi
biroz qirrali, uzun va yumshoq tuklar bilan siyrak qoplangan.
Bargi yupqa, mo‘rt, chuqur 3—5 bo‘lakka patsimon qirqilgan
bo‘lib, eng yuqorigi bo‘laklari pastdagilariga nisbatan yirikroq,
bargning ustki tomoni yashil, pastki tomoni esa zangori, aso-
siy tomirlari bo‘ylab yumshoq tuklar o‘rnashgan. Guli to‘g‘ri,
och sariq, kosachabargi ikkita, gullaganida tushib ketadi.
Tojbargi 4 ta, otaligi ko‘p sonli, onalik tuguni bir xonali, yu-
qoriga joylashgan. Mevasi — ko‘p urug‘li, ikkixonali, cho‘ziq
(uzunligi 5 sm cha) ko‘sakcha.

---

186
Kimyoviy tarkibi.
O‘simlikning yerustki qismi tarkibida
0,97—1,87%, ildizida esa 1,90—4,14% alkaloidlar bo‘ladi. Alka-
loidlar yig‘indisida 14 ta alkaloid bo‘lib, yig‘indidan xelidonin,
xeleritrin, sangvinarin va boshqa alkaloidlar ajratib olingan.
XI DF ga ko‘ra, mahsulot tarkibidagi alkaloidlar yig‘indisi-
ning miqdori xelidoninga hisoblaganda 0,2% dan kam bo‘lmasligi
kerak.
Mahsulot alkaloidlari sof hamda spetsifik — xelidon kislota
bilan birikkan holda uchraydi.
Mahsulot tarkibida alkaloidlardan tashqari efir moyi, 171
mg% gacha vitamin C, 14,9 mg% gacha karotin hamda organik
kislotalar, flavonoidlar va saponinlar bo‘ladi.
Ishlatilishi.
Qoncho‘pning yerustki qismidan tayyorlangan
damlama jigar va o‘t pufagi kasalligida, pastasi esa teri silini
davolashda ishlatiladi. Ho‘l o‘simlikdan olingan shira so‘gal va
qadoqni yo‘q qilishda hamda kekirdak papillomasi va teri
kasalliklarini davolashda qo‘llaniladi. Qoncho‘p o‘simligi va uning
alkaloidlari bakteritsid xususi-yatga ega.