Farmatsevtika sohasini rivojlantirish asoslari

Davlat markazi laboratoriyasi - me’yoriy xujjatlarni baxolaydi,me’yoriy xujjatlar talablariga moslikni aniqlash bo‘yicha tekshiruvlar o‘tkazadi, tekshiruv bayonnomalarini, dori vositalari xujjatlarini, farmakopeya, farmakologiya yoki narkotiklar nazorati ko‘mitasiga berib yuboriladi.
Farmakologiya ko‘mitasi - toksikologik, farmakologik ma’muriy ekspertiza o‘tkazadi, dori vositalarining xujjatlarini ekspertiza qiladi, klinik tekshiruvlari turlarini aniqlaydi.
Farmakopeya ko‘mitasi – ekspert sovetiga dori vositalarini qabul qilinishi yoki rad etilishi xaqida tavsiyalar beradi.
Narkotiklar nazorati ko‘mitasi – tarkibida giyoxvand dori vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlar bo‘lgan dori vositalar ustida ekspertiza o‘tkazadi.
Ekspert soveti – 5 yilga registratsiya guvoxnomasini beradi yoki rad etadi. Dori vositalarini qayd qilish uchun xujjatlar ro‘yxatiga vaqt o‘tishi bilan yangi puktlar qo‘shilib bormoqda. O‘zbekistonda dori vositalarining qayd qilishning muammoli masalalari mavjud. Agar qayd etilayotgan preparat chet elda ishlab chiqarilgan bo‘lsa, qo‘shimcha moliyaviy va vaqtinchalik xarajatlar bo‘ladi. O‘zbekistonda dori vositalarin tqayd qiluvchi kompaniyalar etarli darajada. PHARM GROUP kompaniyasi. Sefalosporin qatoridagi antibiotiklar QQS bo‘yicha tarqalmagan imtiyozga ega bo‘lgan dori vositalari ro‘yxatiga kiradi .Ularning bozordagi xajmi o‘sib bormoqda. 2011 yilda 56.253.393 ta qadoqda bo‘lgan 2010 yilga nisbatan 74% ga oshgan. O‘zbekiston Respublikasi dori vositalari bozorining 11% ni (pul ko‘rinishida) egallaydi. Analitiklarni fikricha SHzbekistonda farmatsevtik xajmi 2013 yilda 680 mln.dollarni tashkil etgan
Malakali tibbiy xizmatni maxsus tibbiy va farmatsevtika bilimlariga ega, Gippokrat qasamyodini qabul qilgan va yordamga muhtoj har qanday bemorga sidqidildan xizmat qiladigan tibbiyot mutaxassislari amalga oshiradilar. Qonunchilik asosida yetarli malakaga ega bo’ Imagan mutaxassislarning tibbiy va farmatsevtika faoliyati bilan shu ullanishiga ruxsat etilmaydi.
Birlashgan millatlar tashkloti (БМТ) (United Nations, UN) 1945 yilda tashkil topgan.Xozirda dunyoning 200 dan ortiq davlatlarini birlashtiradi .BMTning asosiy maqsadi davlatlar ortasidagi bahslarni tinchlik yuli bilan echish va jamoa choralarini qabul qilish yoli bilan xalqaro tinchlik va havfsizlikni saqlashdan iborat
Hukumatlararo kelishuvlar asosini tashkil etilgan BMTning ixtiyoriy xizmati tashkoloty.ZHSST 1946 yilda BMT Bosch assambleyasi qarori binoan tashkil etilgan.2014 yil yarmi kolatiga kura zhsst tarkibiga 194 davlat kirgan. JSSTning assosi dori vositasi va farmatsevtika savdo soxasida siyosiy bo'limi bo'limi-doridarmonlar siyosatining sifati, xizmat ko'rsatish sifati va havfsizligini ta'minlash.
JSST ning vazifalariga quyidagilar kiradi: salomatlik uchun favqulodda ahamiyatga ega bolgan masalalar davlat tashkilotning etakchiligini joriy qilish va ularning echish uchun davlatlararo sheriklik munosabatlarini yolga qoyish;ilmiy tadqiqotlar soxasida kun tartibini ishlab chiqish, qimmatli bilimlar olish va tarqatishni rabatlashtirish;soglikni saqlash soxasida meyorlar va standartlarni yqratish va ularga rioya etylishiga komaklashish va nazorat kilish;soglikni soqlash soxasida siyosatini amalga oshirishga bolgan chetlanishlarni anik sharoitlardan kelib chikkan holda tahlil qilish, axloqiy masalalarni;soliqni soqlash sohasida vaziyatni nazorat kilish
Inson umulari umumiyzhaon deklaratsiyalari1948 yil 10 dekabr - BMTning Bosch Assambleyasi Jabul Qilingan Iqtisodiy, izhtimoy va madaniy huquqlar trisidagi xalqaro pakt vaFugarolik va sistema huquqlar trisidagi xalqaro pakt1966 yilda BMTning Bosh assambleyasi boshqaruvchisini qabul qildi
Davlat tomonidan vakolatlangan organlar xususiy soglomlashtirish muassasalarini ochish hamda ularning faoliyati, tibbiy xizmat k o’rsatish darajasi sifati ustidan belgilangan tartibda nazorat olib boradi. Tibbiyot va farmatsevtika faoliyatini olib boruvchi subyektlar faoliyatlari mavjud standartlar talablariga javob bermasa, faoliyat olib borish huquqini beruvchi ruxsatnoma (litsenziya)dan sud hukmi asosida maxrum qilinadi.
Malakali farmasevt axoliga xizmat ko’rsatganda quyidagilarga rioya qilishlari kerak: Nogironlar va boquvchisidan mahrum Bo’ lgan hamda ahvoli og ir bemorlarga (O’ zbekiston Respublikasi SSV ning 1999-yil 5-martdagi 134-sonli buyrugi asosidaTasdiqlangan) dorixonalardan bepul dori vositalari olishga yordam berish; - tibbiyot va farmatsevtika muassasalarini zamonaviy asbobanjomlar, texnika vositalari bilan jihozlash va ularga qulay sharoitlar yaratish
Farmatsevtika tarmog‘ini boshqarish tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmoni O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti SH.MIRZIYOEV Toshkent shahri, 2017-yil 7-noyabrdagi farmoni. Farmatsevtika faoliyatini rivojlantirish uchun shart-sharoitlarni yaxshilash, aholi va sog‘liqni saqlash muassasalarining arzon, sifatli dori vositalari, tibbiyot buyumlari va tibbiyot texnikalari bilan ta’minlanganlik darajasini yanada oshirish, ularning ishlab chiqarilishi, olib kirilishi va sotilishini muvofiqlashtirishning yagona tizimini joriy etishga qaratilgan.
O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999-yii 14- yanvardagi 18-sonli " zbekiston Respublikasi so liqni saqlash tizimida boshqarishni takomillashtirish t risida" gi qarorida O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “O’ zbekiston Respublikasi So liqni saqlash tizimini isloh qilish davlat dasturi to’g risida" 1998-yil 10-noyabrdagi PF 2107 - sonli farmonida aholi so ligini saqlash ishlari ustidan davlat nazoratini ta'minlash choralari qayd etilgan.
O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1995-yiI 25-maydagi 181-sonIi Qaroriga va zbekiston Respublikasi SSVning 1995- yil 2-iyundagi 250-sonli buyru iga asosan vazirlik qoshida Dori vositalari va tibbiy texnika sifatini nazorat qilish bosh boshqarmasi tashkil etildi. SSV ning Dori vositalarini va tibbiy texnika sifatini nazorat qilish bosh boshqarmasida Dori vositalari ekspertizasi va standartizatsiyasi Davlat markazi, Farmakopeya, Farmakologiya, Yangi tibbiy texnikalar kabi Qo’ mitalar, Giyohvandlar nazorati q mitasi, Dori vositalari va tibbiy texnikani qayd etish bo’ Iimi hamda nazorat qilish bo’ yicha Farmatsevtik inspeksiyasi mavjud
Respublika aholisining dori vositalariga bo’ lgan ehtiyojini yaxshiroq qondirish va farmatsevtika sanoatini yanada rivojlantirish maqsadida O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 1993-yil 2-iyundagi PF 290 -sonli farmoni asosida o’zfarmsanoat Davlat aksionerlik konserni tashkil etilib, uning tarkibiga bir qator ilmiy tekshirish institutlari va O’zkimyofarm ishlab chiqarish birlashmasi kiritilishiga qaror qilindi
Dori vositalarini sotish O’zbekiston Respublikasining "Dori vositalari va farmatsevtika faoliyati t g'risida"gi 1997-yil 25- aprelda qabul qilingan Qonun asosida dorixona muassasalari tomonidan olib boriladi va dori vositalari faqat dorixona muassasalari orqali sotiladi.
Sotishni tartibga solish t g'risida"gi 1994-yiI 14-iyuldagi PF - 916 farmonini ijro etish hamda Respublika aholisini dori vositalari, vaksinalar va tibbiy buyumlar bilan ta'minlashni yaxshilash maqsadida O’ zbekiston Respublikasi Vazidar Mahkamasining 1994-yil 6- avgustdagi 404-sonli qarori e'lon qilindi, bunga asosan Respublika dorixona muassasalarida dori vositalari va tibbiy buyumlar sotish qoidalari, cheklangan chakana narxlarda sotiladigan va barcha dorixona muassasalarida mavjudligi majburiy bo’ lgan eng zarur dori vositalari ro’yxati tasdiqlangan.
Farmatsevtika tarmogini barqaror rivojlantirishning yagona strategiyasi ishlab chiqilmagan hamda mahalliy маҳаллий farmatsevtika korxonalarning faoliyatini shu jumladan korxonalarning faoliyatini, sh jumladan tegishli mahsulotlarni aholi va sogliqni saqlash muassasalarining ularga bolgan ehtiyojini hisobga olgan holda ishlab chiqarish boyicha faoliyatini lozim darajada muvofiqlashtirish taminlanmayapti.