Farmatsevtika sanoati texnologiyasi

8.3. Dorini kerakli a’zoga yetkazib
beruvchi dori turlari
Dorilar qabul qilingach, qonga so‘rilib, konsentratsiyasi
kamayib, juda oz qismigina kasal a’zoga ta’sir ko‘rsatadi. Dori
moddaning ta’siri yetarli darajada bo‘lishini taminlash maq-
sadida kasal kuniga bir necha marta dori qabul qilishga majbur
bo‘ladi. Bu iqtisodiy jihatdan hamda organizmga ta’siri jihatidan
befarq bo‘lmaganligi sababli dorini kerakli a’zoga yetkazib
berish katta ahamiyat kasb etadi. Lekin bu muammoni hozircha
ma’lum dori turlari bilan hal etib bo‘lmayapti. Tabiatni
sinchiklab o‘rganish bunday dorilar yaratish mumkinligini
ko‘rsatdi. Virus qobig‘i oqsildan tuzilgan bo‘lib, DNÊ va
RNÊlarni o‘z ichiga oladi. DNÊ va RNÊlarda esa nasl belgisi
muhrlangan.
Virus qobig‘i kimyoviy jihatdan faqat o‘ziga o‘xshash tuzi-
lishga ega bo‘lgan to‘qima molekulalari bilangina muloqotda bo‘ladi
va shu muhitda rivojlanishiga niyat tug‘iladi. Virus qobig‘i uni faqat
to‘qimadan qari vaqtidagina himoya qilib turadi. To‘qimaga
tushganda esa uning genetik (RNÊ va DNÊ) to‘qima ichiga o‘tib,
u yerda cheksiz ravishda ko‘payadi.
Mikroblar ishlab chiqargan zahar ikki qismdan iborat bo‘lib,
birinchi qismi zaharni kerakli a’zoga yetkazib berishga xizmat qi-
ladi. Ikkinchi qismi esa shu to‘qimadagi oqsillarning biosintezini
to‘xtatadi. Natijada to‘qima o‘ladi. Xuddi shu mexanizmda dori ishlab
chiqarilsa, ayni muddao bo‘lardi.
1950-yilda birinchi marta kapsula shaklida, 1970-yilda esa
malham shaklidagi dorilar ishlab chiqilgan. Hozirgi vaqtda

---

146