Kimyoviy usullar.
Fizikaviy usullar,
Fizikaviy-kimyoviy usullar.
Biologik usullar.
Kimyoviy usul farmatsevtika taxlilida keng tarkalgan bulib, xozirgi vaktda dori moddalarining
mikdorini aniklashda kullanaDyGEN usullarning aksariyat kupchilik kismini tashkil kiladi.
Kim'yoZIY usul uz navbatida kuyidagi turtta asosiy guruxga, ya’ni gravimetrii (tortma),
titrimetrik (x,ajmiy), gazometrik va element mikdoriy tax,li,llarga bulinadi.
5.1. GRAVIMETRIK (TORTMA) USUL
Bu usulning moxiyati, tekshiriluvchi moddani, uning eritmasidan tegishli reaktiv ta’sirida
chukmaga utkazib, sungra uni ajratib olish, yuvish va doimiy ogirlikkacha Kuritib, tortish
xamda chikkan massa ogirligi asosida mikdorini aniklashdir.
Gravimetrik usul uzining birmuncha tutri va anik natija berishi bilan boshka usullardan
farklansa-da, ammo taxlilni amalga oshirish jarayoni kup vakt va mex,nat talab kiladi.
SHuning uchun x,am, farmatsevtika taxlilida undan kam foydalaniladi.
Davlat farmakopeyasi ushbu usulni xininning tuzlari, bigumal, tiopental-natriy, tiamin bromid,
benzilpeni-sillin, progesteron kabi preparatlar mikdorini aniklashda tavsiya kiladi.
Xinin tuzlari va bigumalni gravimetrik usul buyicha aniklashda, ularning eritmalaridan natriy
gidroksid eritmasi, tiopental-natriyni esa uning eritmasidan xlorid kislota ta’sirida asos xolida
chuktirib aniklanadi.
Asos xolida chuktirilgan xinin va tiopentalni xloroform,- bigumalni esa efir yordamida
ekstraksiya. kilib ajratib olinadi. Sungra organik erituvchilarni buglatib-va idishda kolgan
koldikni doimiy ogirlikkacha kuritib tortiladi.
Progesteronni ma’lum sharoitda kuyidagi tenglama buyicha 2,4-dinitrofenilgidrazon
birikmasiga, benzilpeni-silinni esa — etilpiperidin bilan kush molekulyar tuziga utkazib,
Pharmaceutical chemistry
Autors: Juraeva A.A., Muhitdinova K.Sh., Zaripova N.T. R.A.Xusainova, A.D.Tashpulatova
20
sungra ularni tortma usulida aniklanadi.
Davlat
farmakopeyasi
kursatmasiga
kura
tiamin
bro-midni
kremniyvolfram
kislota
erit-
masi ta’sirida
tarkibga ega
bulgan chukma xolida chuktirib aniklanadi.
5.2. TITRIMETRIK (XAJMIY) USUL
Xozirgi vaktda dori moddalarining aksariyat mikdori titrimetrik usul buyicha aniklanadi. Bu usul
tortma usulga nisbatan uzining oddiyligi xamda taxlilni olib borishga kam' vakt va mexnat talab
kilishi bilan farklanadi.
Farmatsevtik taxlilda kullanadigan titrimetrik usul-larni tekshiriluvchi dori modda bilan titrant
urtasida boradigan reaksiya asosida kuyidagi guruxlarga bulish mumkin:
1.
CHuktirishga va kam dissotsiyalanuvchi birikma xosil kilishga asoslangan usullar.
2.
Kislota-asos titrlash (neytrallash) usuli.
3.
Oksidlanish-kaytarilish reaksiyasiga asoslangan usul.
4.
Nitritometriya (diazotirlashga asoslangan) usuli.
5.
Kompleksonometriya (kompleks birikma xosil kilishga asoslangan) usuli.
CHUKTIRISHGA ASOSLANGAN USULLAR
Bu usul titrant bilan anikdanuvchi modda urtasidagi reaksiya natijasida chukma x,osil bulishiga
asoslangan bulib, unga farmatsevtik taxlilda keng kullanadigan
Do'stlaringiz bilan baham: |