Farmatsevtik biotexnologiya

Nazorat uchun savollar: 
 
1.
Antibiotiklar sintezlovchi produtsent mikroorganizmlar
 
2.
Gibrid antibiotiklar sintezi
 
3.
Bakteriyalar sintez qiladigan antibiotiklar 
4.
Aktinomitsetlar sintez qiladigan antibiotiklar 
5.
Zamburug‘lar sintez qiladigan antibiotiklar 
 
 
13 MAVZU Biosensorlar. Noan’anaviy usulda 
energiya olish. Bioenergetik resurslar. 
 
 
 
Reja: 
1. Biogazni o'rgangan olimlar. 
2. Biogaz tarkibi va sifati. 
3. Rivojlanayotgan davlatlarda biogaz. 
4. Biogazni qo'llanilishi. 
5. Biogaz ishlab chiqaruvchi qurilmaning ishlash printsipi. 
 
 

---

54 
TAYANCH SO’ZLAR: Biogaz, 
Biometan, tabiiy gaz, metan hosil qiluvchilar, qoramol 
go'ngi,
Biogaz biomassaning vodorodli yoki metanli bijg'ish jarayoni natijasida hosil bo'ladi. Bijg'ish 
jarayoni 3 turdagi bakteriyalar ishtirokida sodir bo'ladi. Bir turdagi bakteriya o'zidan 
avvalgisidan qolgan moddalar almashinuvi mahsuloti bilan oziqlanadi. 1-tur bakteriyalar – 
gidrolizlovchilar, 2-tur bakteriyalar – kislota hosil qiluvchilar, 3- tur bakteriyalar – metan hosil 
qiluvchilar. Biogaz ishlab chiqarishda ana shu uchchala turdagi bakteriyalarning barchasi 
qatnashadi. Biogaz har doim ham metan bo'lavermaydi. Ba'zi bakteriyalar vodorod ham sintez 
qilishi mumkin. Hosil bo'lgan energiyaning bu turi biovodorod deyiladi.
Biogaz tarihi 
Insoniyat biogazdan foydalanishni juda qadimdan yo'lga qo'ygan. Eramizdan avvalgi 
birinchi mingyillikda hozirgi germaniya hududida ibtidoiy biogaz qurilmalari bo'lgan. El'ba 
daryosi yoqasidagi botqoqliklarda yashagan alemanlar suvga botgan daraht to'nkalarini 
ajdarholar deb o'ylashgan. Botqoqda hosil bo'lgan gazlarni ajdarhoning nafasidan chiqayapti deb 
o'ylaganlar. Alemanlar «g'azabnok ajdarhoni jahlidan tushirish» uchun botqoqqa qurbonliklar, 
oziq-ovqat tashlaganlar. Ular teridan chodir tikib, u bilan botqoqlikni ustini berkitganlar hamda 
teri quvurlar yordamida yashaydigan joylariga olib borganlar va uni yoqib egulik tayyorlaganlar. 
Egulik tayyorlashning boshqa yo'li bo'lmagan. Chunki botqoqliklarda quruq o'tin topish ancha 
mushkul ish edi. 
XVII asrda bel'giyalik olim Yan Baptist Van Gel'mont parchalanayotgan biomassadan 
alangalanuvchi gaz ajralib chiqayotganini aniqladi.
55-rasm.. Yan Baptist Van Gel'mont. Kimyogar, vrach va fiziolog 
(1580-1644).
Alessandro Vol'ta (Italiya) 1776 yil parchalangan biomassa miqdori 
bilan ajralib chiqqan gazning miqdori orasida bog'liqlik borligini 
topdi. 1808 yil angliyalik ser Hemfri Devi biogaz tarkibida metan 
borligini aniqladi. Eng birinchi hujjatlashtirilgan biogaz qurilmasi 
1859 yil Hindistonning Bombey shahrida qurilgan. Biogaz 1895 yil 
Buyuk Britaniyada ko'chalarni yoritish uchun ishlatilgan. 1930 yil 
biogaz ishlab chiqarishda ishtirok etuvchi bakteriyalar kashf etildi.