Farmasevtikada boshqaruv fanidan o‘quv-uslubiy majmua

Marketing tadqiqotlari mohiyati, turlari va ularning olib borish yo‘llari
Marketing tadqiqotlarning tushunchasi Xalqaro Savdo Palatasi va Jamoatchilik fikrini o‘rganish bo‘yicha Yevropa jamiyatining a’zolari tomonidan qabul qilingan.
Marketing tadqiqotlari – bu alohida shaxslar va tashkilotlarning, ularning iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy va har kunlik faoliyati borasidagi o‘zini tutishi, extiyojlari, munosabatlari, mulohazalari, asoslanishlariga taaluqli bo‘lgan ma’lumotlarni muntazam to‘plash va ob’ektiv qayd etish, tasniflash, tahlil qilish va taqdim etishdir.
Marketing tadqiqotlarining ob’ektlari:

• 
  Bozor sub’ektlari
  
• 
  Bozor ob’ektlari
  
• 
  Jarayonlar
  
• 
  Texnologiyalar
  
• 
  Atrof muhit
  

Marketing tadqiqotlari asosiy yo‘nalishlari:

• 
  Bozorlarni tadqiqot qilish. Masalan xalqaro, milliy, va mintaqaviy, bozorlar
  
• 
  Tovarni tadqiqot qilish. Bunda uning xayotiy davrini, narx – sifat nisbatini tahlil qilish va b
  
• 
  Talabni shakllantirish va sotuvni rag‘batlantirish
  
• 
  Xaridorlar va is’temolchilarini o‘rganish
  

Marketing tadqiqotlari quyidagi bosqichlardan iborat.

• 
  Turli usullardan foydalangan holda muammoni aniqlash va o‘z oldiga vazifa qo‘yish. Bu bosqichda asosan tmaktering tadqiqotlarning imkoniyatlari, uning sarf xarajatlari va marketing tadqiqoti natijalarini taqdim etish muddati belgilanadi
  
• 
  Tadqiqot maqsadi tanlanadi. Maqsadlarining hususiyatlari, bular izlanish maqsadi, ta’riflovchi, umulashtirib bo‘lmaydigan, testli va is’tiqbolni belgilovchi
  
• 
  Zarur bo‘lgan axborotning turini va manbani aniqlash
  
• 
  Axborot to‘lash usullarni tanlash
  

Ma’lumotlarining olish asosiy birlamchi usullariga kuzatish, eksperiment, savol – javobdan iborat.
Kuzatish marketing tadqiqotlarining shakli bo‘lib, bunda ma’lum vaqt ichida tanlangan tadqiqot ob’ekti yoki bo‘lmasa sub’ektini xolatini, o‘zini tutishini muntazam ravishda kuzatib boriladi. Kuzatish usulida o‘b’ekt yoki sub’ekt haqida to‘liq ma’lumot to‘planadi.
Kuzatish usullarining o‘zi ham 2 ga laboratoriya va dala tadqikotlariga bo‘linadi.
Kuzatish jarayoni tugaganidan kuzatuv vaqti, joyi va tafsilotlari; kuzatish usuli va kuzatuvchining tutgan o‘rni, olingan axborot tahlili va natijalar keltirilgan bo‘lishi kerak.
Eksperiment marketing tizimida tahlil qilish va testlashning eng muhim vositasi bo‘lib hisoblanadi. Eksperiment usuli ham 2 ga dala va laboratoriyaga ajratib ko‘rsatiladi.
Marketing tadqiqotlarining eng ko‘p vaqt va mablag‘ sarflanadigan usuli ham eksperiment usulidir.