Farmasevtikada boshqaruv fanidan o‘quv-uslubiy majmua

Narxning dori vositalari talabiga, egiluvchanligiga, narx strategiyasiga, mavsumiy egiluvchanliga ta’siri
Narxning dori vositalariga talab nuqtai nazaridan qarash. Farmasevtika bozorida qaysi dori vositalarining sotish – bu yakuniy qarorni qabul qilish huquqiga ega bo‘lgan iste’molchilar, bemorlarga bog‘liq bo‘ladi. Shuning uchun farmasevtika bozorini boshqaruvchi farmasevtika firma o‘zining farmasevtika bozoriga to‘g‘ri keladigan qarorlaridan narxdan kelib chiqishi lozim.
Dori vositalarining egiluvchan narx strategiyasi. Ko‘p xollarda farmasevtika firmalar turli farmasevtika bozori sharoitida yagona narxni qo‘llamasdan, balki bir qator narxlar qo‘llashadi. Agar dori vositalari har xil iste’molchilar, bemorlarga turli narxlarda sotilsa, bu narxlar egiluvchan hisoblanadi. Bu xol sotib oluvchilarning, iste’molchilarning, bemorlarning har xilligidan kelib chiqib, ularning narxga bo‘lgan munosabatlariga bog‘liq bo‘ladi. Dori vositalari narxlarining egiluvchanligi mintaqalarga, sotilayotgan vaqtiga, mavsumlarga, kuz, qish, bahor, yoz yoki dori vositalarining segmenti va shakliga bog‘liq bo‘ladi. Buni iqtisodiyot tili bilan aytganda – bu narxlar diskriminatsiyasi deb ataladi.
Dori vositalari narxining farmasevtika bozoriga qarab egiluvchanligi. Bu g‘oya foydali bo‘lishi uchun farmasevtika firma qo‘shimcha ishlab chiqarish quvvatlariga ega bo‘lishi va dori vositalarini, u uchun yangi bo‘lgan segmentda xarajatlarni ko‘paytirmasdan sotish imkoniyati bo‘lishi kerak. Farmasevtika firma imkoni boricha eng kichik narx qo‘ysa ham, qilingan bevosita xarajatlarni ham qoplanishi kerak. Bunday qarashni ro‘yobga chiqarish, eksport qilish, sotish markasi ostida qo‘yiladigan dori vositalari yoki dori vositalari, tibbiy buyumlar, ba’zi turdagi aholiga, ya’ni ni talabalar, bolalar, qariyalarga, ijtimoiy ahamiyatga ega bemorlarga sotish bilan bog‘liqdir.
Dori vositalariga mavsumiy egiluvchan narx. Dori vositalari mavsum boshi va oxiriga qarab qanday narx qo‘yilishi kerak, qaysi vaqtda narx qabul qilinadi? Ba’zi sotib oluvchilar, iste’molchilar, bemorlar dori vositalarining mavsum boshida sotib olishga tayyor bo‘lib, uning narxiga ahamiyat bermaydilar, boshqalar, qachon bo‘lsa ham sotib olishga tayyor bo‘lib, dori vositalarining narxiga katta ahamiyat qaratadilar.
Bu holda farmasevtika firma mavsum boshida dori vositalariga yuqori narx qo‘yib, mavsum oxiriga kelib narxni pasaytiradi. Mavsumiy narx pasaytirishning asosiy qoidasi – ularning sotib oluvchilarning raqamlariga bog‘lab, doimiy bo‘lishidir.