Farmakologiya

B
12
 vitamini (sianokobalamin). Kimyoviy tuzilishi mu-
rakkab, tarkibida kobalt saqlaydigan birikma bo‘lib, hayvon
jigarida, buyrakda, go‘sht mahsulotlarida, tuxum sarig‘ida
ko‘plab uchraydi. Ichakdagi ba’zi mikroorganizmlar tomonidan
hosil qilinadi. Odamning vitaminga sutkalik ehtiyoji 1 mg dan
3 mg gacha.
Sianokobalaminning asosiy fiziologik ahamiyati shundan
iboratki, u folat kislota bilan nuklein kislotalar sintezida va
eritrotsitlar ishlab chiqarishda qatnashadi. U eritrotsitlar ishlab
chiqarilishi, epiteliy hujayralari hosil bo‘lishi, nerv tizimi
faoliyati, o‘sish va to‘qimalar regeneratsiyasi uchun zarur hisob-
lanadi.
B
12
 vitamini yetishmasligi natijasida megaloblastik makro-
tsitar kamqonlik yoki Addison-Birmer kasalligi rivojlanadi.
Bunda qon ishlab chiqarilishi buzilib, yosh, yetilmagan yadroli
eritrotsitlar paydo bo‘ladi. Bular o‘z tarkibida ko‘p miqdorda
gemoglobin saqlaydi, eritrotsitlarning soni esa kamayadi. Shu
bilan bir qatorda nerv tizimi shikastlanadi (paresteziya —
sezish kamayadi, muvozanat buziladi), me’da-ichak tizimi
faoliyati o‘zgaradi (glossit, shilliq pardaning o‘zgarishi hisobiga
atrofiya, axiliya — xlorid kislota bo‘lmasligi holatlari). Kasallik-
ning og‘ir turlarida ushbu o‘zgarishlar yanada chuqurroq
namoyon bo‘ladi.
Bu kasallik oldin hayot uchun xavfli hisoblangan bo‘lsa,
hozirda esa B
12
 vitaminining kashf etilishi hisobiga xastalikning
deyarli hamma shakllarini davolash imkoni bor. Sianokobalamin
ta’sirida qondagi o‘zgarishlar, nerv tizimi va me’da-ichak
faoliyatining (axiliyadan tashqari) patologiyasi bartaraf etiladi.
Ushbu maqsadda sianokobalamin folat kislota bilan birgalikda
beriladi. B
12
 vitamini megaloblastik (pernitsioz) kamqonlikda
berilishidan tashqari, ko‘p xastaliklarni (jigar, nerv tizimi va
me’da-ichak kasalliklari) davolashda ham keng qo‘llaniladi.

---

306
Preparatni qo‘llash jigar xastaliklarini (sirroz, gepatit)
kompleks davolashda, aterosklerozda, yurak yetishmovchiligi-
ning turli shakllarida, alkogolizmda, teri-tanosil tizimi kasallik-
larida ijobiy natija beradi.