Farmakologiya

Antigiðertenziv dori vositalari
Ma’lumki, organizmda arterial qon bosimining bir me’yorda
bo‘lishi yurak faoliyati hamda ko‘pchilik qon tomirlari devo-
rining qarshiligiga, tonusiga bog‘liq bo‘lib, uning vazifasi
butun organizm to‘qima hujayralariga qonni yetkazib berishdir.
Boshqacha aytganda, shu qon bosimi tufayli qon tomirlarida
qonning harakati ta’minlanadi.
Òurli sabablar (jismoniy zo‘riqish, emotsional holat,
noto‘g‘ri ovqatlanish) tufayli qon tomiri tonusining boshqari-
lishi va yurak faoliyatining izdan chiqishi qon bosimi darajasi
o‘zgarib, giðertoniya yoki giðertenziya holatini keltirib chiqa-
rishi mumkin.
Giðertoniya kasalligi keng tarqalgan xastalik bo‘lib, o‘rta
yoshli va, ayniqsa, katta yoshli odamlarda uchraydi. U
surunkali kasallik hisoblanadi.
Arterial giðertenziyaga duchor bo‘lgan bemorlarni davo-
lashda turli yo‘llar bilan qon bosimini pasaytiradigan giðo-
tenziv (antigiðertenziv) dori vositalaridan foydalaniladi.
Qon tomirlarini kengaytirib, qon bosimini pasaytiradigan
preparatlar giðotenziv vositalar deb ataladi. Bularga kimyoviy

---

226
tuzilishi, olinishi, farmakologik ta’siri va ta’sir mexanizmi,
ishlatilishi bo‘yicha har xil preparatlar kiradi. Shu sababli giðo-
tenziv preparatlar ta’sir etish joyiga qarab  neyrotrop va
miotrop preparatlarga bo‘linadi. Shuningdek, bu guruhga peshob
haydovchi, angiotezin ingibitorlar, kalsiy antagonistlari ham
kiradi.
Neyrotrop giðotenziv dori vositalari yurak-tomir siste-
masi boshqaradigan nerv sistemasiga ta’sir etib, qon bosimini
pasaytiradigan preparatlar hisoblanadi. Ular markaziy va
periferik neyrotrop guruhlarga bo‘linadi (31-rasm).
Markaziy neyrotrop giðotenziv dori vositalari markaziy
nerv sistemasiga ta’sir etib, qon tomirlarini kengaytiradi va
qon bosimini tushiradi. Ularga rezerpin, klofelin, metildofa,
tinchlantiruvchi, uxlatuvchi va boshqa dori vositalari kiradi.