Farmakologiya

Òutqanoqqa qarshi dori vositalarining davo
ko‘rsatish samarasi
Dori
vositalari
Katta
tutqanoq
Kichik
tutqanoq
Psixomotor
ekvivalent   holati
Fenobarbital
Difenin
Benzonal
Geksamidin
Xlorakon
Trimetin
Karbamazepin
Lamotridjin
Valproat kislota
Bromidlar
++++
++++
+++
+++
+++
+
++
+++
+++
+
+
—
—
0
+
++++
+
+
+++
—
0
+++
+
—
+++
+
+++
—
+
0
„+“ belgisi ta’sir kuchini ko‘rsatadi;
„—“ belgisi ta’siri yo‘qligini bildiradi;
„0“ belgisi og‘irlashtiradigan ta’sirni ko‘rsatadi.

---

148
Davo ko‘rsatishda tutqanoq xurujining nechog‘liq tez yoki
kam qaytalanib turishi, davom etish vaqti, uning turi, bemor-
ning yoshiga qarab bitta preparat yoki tarkibida bir necha dori
vositalarini saqlagan (piraminal, difenin, gluferol va boshqa)
preparatlardan foydalanish samarali hisoblanadi.
Òalvasaga qarshi qo‘llaniladigan mavjud dori vositalari
bemorni darddan butunlay forig‘ qilib yubormay, kasallik
xurujini ancha kamaytiradi, uning kechishini yengillashtiradi,
davom etishini qisqartiradi, xolos. Preparatlar uzoq vaqt (bir
necha oy) beriladi. 1—1,5 oylik tanaffusdan keyin davolash
takrorlanadi.
O‘zbekiston davlat reyestriga kiritilgan va asosiy preparat-
lar ro‘yxatida qayd etilgan tutqanoqqa qarshi dori vositalari
7-jadvalda berilgan.
Fenobarbital — uxlatadigan ta’sirga ega bo‘lgani uchun katta
tutqanoq turiga davo qilishda uning kichikroq dozasidan (0,05 g)
foydalaniladi va u samarali hisoblanadi. Preparat bilan uzoq
muddat davo qilishda uning kumulatsiyaga va qaramlikka sabab
bo‘lishini nazarda tutish lozim. Davo davrida bemorda
uyquchanlik holati kuzatilishi mumkin.
Difenin  — fenobarbital singari preparat bo‘lib, uxlatuvchi
ta’siri bo‘lmasligi bilan boshqa dorilardan farqlanadi. Bosh
miyaning harakat markaziga bo‘lgan ta’siri kuchliroq. Òutqa-
noqning katta xurujlarida keng ishlatiladi va ancha samarali
hisoblanadi. Uning ta’siri natriy, kaliy va kalsiy ionlariga,
hujayra parda potensialiga, aminokislotalar va neyrome-
diatorlarga (noradrenalin, asetilxolin, GAMK) qaratilgan.
Difenin bromidlar, fenobarbital va trankvilizatorlar (nozepam)
bilan birga qo‘shib berilishi mumkin. Difenin jigar va buyrak-
ning og‘ir kasalliklarida, yurak faoliyatining yetishmovchiligida
berilmaydi.
Benzonal  — fenobarbitalga o‘xshab tutqanoqqa qarshi ta’sir
etadi, lekin uning uxlatuvchi-tinchlantiruvchi ta’siri kuchsizroq.
Katta tutqanoqning xurujlarida boshqa preparatlar (geksamidin,
karbamazepin, difenin) bilan birga qo‘llanilishi mumkin.