Farmakologiya

Òutqanoqqa qarshi dori vositalari
Òutqanoq (epilepsiya) va parkinsonizmga qarshi dori vosita-
lari amalda bemorlarni davolash maqsadida keng qo‘llaniladi.
Òutqanoq kasalligi quyidagi 3 ko‘rinishda namoyon bo‘ladi:
1. Katta tutqanoq xuruji (grand mal); 2. Kichik tutqanoq xuruji
(petit mal); 3. Psixomotor ekvivalent holati.
K a t t a   t u t q a n o q  xuruji birdan boshlanib, bemor
hushidan ketadi va turgan holda yiqiladi, tana mushaklari
tartibsiz qisqarib (tonik qisqarish), tutqanoq tutadi; og‘zidan
ko‘pik ajralishi bir necha daqiqa davom etadi; talvasa tugagach
bemor uyquga ketadi. Òutqanoqning tez-tez takorlanishi
(epileptik status) og‘ir holatlarni keltirib chiqaradi.
K i c h i k   t u t q a n o q  xurujida esa bemor bir-ikki soniya
davomida hushini yo‘qotib, bir nuqtaga tikilib qoladi, lekin
yiqilib tushmaydi, savollarga javob qaytarmaydi. Ko‘pincha, yuz
mimik mushaklarining titrashi kuzatiladi. Bemor atrofidagi
odamlar ko‘pincha bunday xurujni sezmay ham qoladilar.
P s i x o m o t o r  ekvivalent holatida tutqanoq tutmaydi.
Lekin, ma’lum vaqtlarda bo‘ladigan xayolparishonlik xurujida
(ayniqsa, tunlari) bemorning harakati, yurish-turishi to‘g‘ri
bajarilishi mumkin (masalan, transportga tushib aylanib
kelishi, o‘ylamay-netmay xatti-harakatlar qilaverishi va bosh-
qalar). Xuruj tugagach bemor hech narsani bilmaydi va eslay
olmaydi.
Òutqanoq va titroqqa qarshi ta’sir ko‘rsatadigan dori
vositalari kimyoviy tuzilishi va farmakologik ta’siri, qo‘llanilishi
bo‘yicha turlicha.
Òutqanoqqa qarshi qo‘llaniladigan asosiy preparatlar gu-
ruhlari:
 barbituratlar (fenobarbital, benzonal);
 gidantoin unumlari (difenin);
 oksazolidindion unumlari (trimetin);
 suksinimidlar (etosuksimid, pufemid);
 iminostilbenlar (karbamazepin);
 benzodiazepinlar (klonazepam);
 GAMKergik jarayonlarning stimulatorlari (asediðrol,
vigabatrin);

---

147
 neyromediator aminokislotalarining ingibitorlari (lamo-
tridjin);
 turli tuzilishga ega preparatlar (xlorakon, metindion).